25 Soruda Çevre Kirliliği Sorunu-Çözümler

1. Dünyada çevre kirliliği sorunu ne zaman ortaya çıktı?

Çevre kirliliği sorunu 19. yüzyılın ikinci yarısında sanayileşme hareketleri, hızlı nüfus artışı ve şehirleşme sonucu ortaya çıktı.

2. Çevre kirliliği nasıl oluşuyor?

Çevre kirliliği çevreyi oluşturan hava, su, toprak gibi öğelerin belli zaman içerisinde dış etkiler vasıtasıyla niteliğini değiştirerek kimyasal ve biyolojik bozulmalarla doğal özelliklerini kaybetmeleri sonucu ortaya çıkar.

3. İnsanın çevre üzerinde olumsuz etkisi ne zaman sorgulanmaya başlandı?

İnsan, 20. yüzyıldan itibaren çevre üzerindeki olumsuz etkisini sorgulamaya başlamıştır.

4. Günümüzde dünya çapında etkili olan başlıca çevre sorunları neler?

·         İklim değişiklikleri

·         Ozon tabakasının incelmesi

·         Tropik ormanların tahribi

·         Hızlı nüfus artışına bağlı kaynak yetersizliği

·         Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi

·         Biyolojik çeşitliliğin azalması

·         Denizlerin kirliliği

·         Asit yağmurları

·         Çölleşme

·         Hızlı endüstrileşmeye bağlı kimyasal atık kirliliği

5. En fazla çevre sorunu yaşanan ülkeler hangileri?

·         Rusya

·         Zambiya

·         Ukrayna

·         Peru

·         Çin

·         Hindistan

6. Çevresel kirliliğin küresel boyut kazanmasının sebepleri neler?

Farklı bölgelerde bulunan ülkelerdeki çevresel kirlilik yaratan faktörler, hava hareketleri ile deniz ve okyanus bağlantılarıyla öncelikle yakın çevreleri olmak üzere tüm dünyayı etkilemektedir.

7. Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik ilk çalışma ne zaman yapıldı?

Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik yapılan ilk çalışma 1913 Bern Konferansıdır. Bu çalışmayı Paris ve Londra Konferansları izleyecektir.

8. Birleşmiş Milletler Çevre Kirliliğini Önleme Danışma Kurulları ne zaman oluşturuldu?

BM Çevre Kirliliğini Önleme Danışma Kurulları 1965'te oluşturuldu.

9. Ne zamandan beri her yıl 5 Haziran'da Dünya Çevre Günü etkinlikleri düzenleniyor?

1972 Stockholm Konferansında alınan bir kararla 5 Haziran, Dünya Çevre Günü olarak ilan edilmiştir.

10. Rio de Janeiro Birleşmiş Milletler Çevre Kalkınma Konferansı ne zaman düzenlendi?

Rio de Janeiro BM Çevre Kalkınma Konferansı 1992'de düzenlendi. Konferansta Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) karara bağlandı. Sözleşme 21 Mart 1994’de yürürlüğe girdi.

11. Johannesburg Birleşmiş Milletler Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi ne zaman gerçekleştirildi?
Johannesburg BM Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi 1992'de düzenlendi.

12. Avrupa Birliği Ortak Çevre Politikasının amaçları neler?

·         Üye ülkelerde farklı çevre politikalarının uygulanmasının yaratacağı bir takım ekonomik sıkıntıları önlemek

·         Doğal yaşam koşulları sağlıklı bir biçimde devam ettirilerek ve geliştirilerek yaşam kalitesinin yükseltilmesi

·         En azından üye ülkeler arasında çevresel kirlilikle ilgili problemleri minimuma indirmek

13. Avrupa Birliği 5. Çevre Eylem Planının önemi ne?

1993'te yürürlüğe giren 5. Çevre Eylem Planı ile Birliğin gelecek 10 yıllık hedefleri belirlenerek sürdürülebilir kalkınma ve sorumluluğun paylaşılması ilkeleri üzerinde durulmuştur.

14. Avrupa Birliği 6. Çevre Eylem Planında hangi tür hedefler belirlendi?

2001-2010 dönemini kapsayan AB 6. Çevre Eylem Planında,

·         İklim değişikliği

·         Doğal ve biyolojik çeşitlilik

·         Çevre ve sağlık

·         Doğal kaynaklar

·         Atıklar

konularındaki hedefler belirlenmiştir.

15. Paris İklim Anlaşması nedir?

Paris İklim Anlaşması, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi çerçevesinde sera gazları emisyonunu azaltmaya yönelik önlemleri içeren bir anlaşma. Anlaşma 22 Nisan 2016 tarihinde imzaya açılmıştır ve yeterli sayıda üye ülkenin imzalamasının ardından 4 Kasım 2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Anlaşma 195 üye ülke tarafından imzalanması bakımından, dünya tarihinde iklim değişikliği ile ilgili en geniş kabul görmüş anlaşma olma özelliğine sahip. Anlaşma ile devletler şu amaçlarda hem fikir oldular:

·         Uzun dönemde, küresel sıcaklık artışının sanayileşme öncesi döneme göre 2 derecenin altında kalmasının sağlanması

·         Sera gazı emisyonunun küresel seviyede azalma eğilimine geçirilmesi

·          Anlaşma yürürlüğe girdikten itibaren bilimin elverdiği her türlü olanak kullanılarak sera gazı emisyonunu azaltacak her türlü önlemin en kısa sürede devreye alınması

16. Sera gazı nedir?

Atmosferde ısı tutma özelliğine sahip bileşiklere sera gazı denir.

17. Fosil yakıt nedir?

Milyonlarca yıl yerin derinliklerinde kaya ve toprak altında kalmış, ısı ve basınç altında fosilleşmiş bitki ve hayvanlardan oluşan enerji kaynaklarına fosil yakıt denir. Dünya fosil yakıt rezervinin %70'i kömür, %14'ü petrol, %14'ü doğal gaz ve %2'si diğer fosil yakıtlardır.

18. Fosil yakıtın en önemli özelliği nedir?

Fosil yakıtların en önemli özelliği, hidrokarbon ve yüksek oranlarda karbon içeren organik maddelerden meydana gelmesidir.

19. Fosil yakıt tüketiminin sınırlandırılmasına yönelik girişimlerin en önemlisi ve etkilisi hangisidir?

Kyoto Protokolüdür.

20. Nedir bu Kyoto protokolü?

1997'de oluşturulan Kyoto protokolü, sera etkisi yaratan gaz emisyonlarını kısmak üzere sanayileşmiş ülkelere çeşitli hedefler belirleyen uluslararası bir sözleşme. Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik tek uluslararası çerçeve.

21. Kyoto protokolündeki hedefler ne?

Protokole imza atan her bir ülke, kendi hedefini tutturmaya söz veriyor. Örneğin Avrupa Birliği ülkelerinin mevcut emisyon oranlarını %8, Japonya %5 oranında azaltması gerekiyor. Bunun yanı sıra düşük emisyon oranına sahip ülkelerin bu oranı yükseltmesine izin veriliyor.

22. Kyoto protokolüne göre sera gazı olarak kabul edilen bileşikler hangileridir?

Kyoto protokolüne göre sera gazı olarak kabul edilen başlıca bileşikler:

·         Karbondioksit

·         Metan

·         Nitröz oksit

·         Hidroflorür karbonlar

·         Perfloro karbonlar

·         Sülfürhekzafloriddir.

23. Türkiye'de çevre kirliliği olgusu ilk ne zaman ortaya çıktı?

1950'li yıllarda Türkiye'de yaşanan hızlı sanayileşme hareketleri; kırdan kente göç ve plansız şehirleşme gibi pek çok sorunun yanı sıra çevre kirliliğini de beraberinde getirdi.

24. Türkiye'de çevre kirliliğini önleme amaçlı ilk çalışmalar ne zaman başladı?

Türkiye'de çevre kirliliğini önleme amaçlı ilk etkin çalışmalar 60'lı yıllarda başlar.

25. Türkiye'de Çevre Bakanlığı ilk ne zaman kuruldu?

Türkiye'de Çevre Müsteşarlığı 1978'de, Çevre Bakanlığı 1991'de kuruldu.