250 SORUDA 19. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI
1- Batılılaşma önce -maddi- kültür unsurlarını değiştirir.
2- Osmanlı şiirinin gelenekli poetikası Batı’nınkine benzememektedir; yeni olandan çok, mevcudun içinde farklı olanı aramayı hedefler. Bir başka deyişle, Osmanlının klasik şiiri -müstesna- olanı geliştirir.
3- Misyonerler, bilhassa -Cizvit- rahipleri, gittikleri yörenin dilini, kültürünü hızla kavrayıp halkla çabucak kaynaşarak yerlileşirler.
4- -Sefirler- aracılığıyla Batılı kültürle tanışma fırsatı doğmuştur.
5- Avrupalı -sanatkârlar-, asırlar boyu Şark’a ilgi duymuşlar ve Şark’tan da ilgi görmüşlerdir.
6- Yurt dışına gönderilen talebeler, yurda yeni -kültürel- donanımlarıyla dönerler.
7- Asıl maksat, içeriye bir yenileşme projesi göstermek değil, dışarıya bir -itimatname- göndermek olduğu için, Tanzimat Fermanının bir şeyleri değiştirmesi mümkün değildir.
8- 1856, -Kırım- Harbi’nin ikinci ve son yılıdır.
9- Paris Antlaşması’nın ikinci maddesiyle artık, Osmanlı bir -Avrupa- devleti sayılmıştır.
10- XVIII. asrın mahallîleşme cereyanı bir sonraki asra, yerelleşme’den ziyade -yerlileşme- olarak taşınır.
11- XVIII. asırdan itibaren gittikçe yaygınlaşan bir tarz belirir ve erkek şairler, sevilen kadının ağzından -gazeller- yazmaya başlarlar.
12- XVIII. yüzyılda Türk kültür ve sanat hayatında beliren kıpırdanmalar, XIX. yüzyılda etki
alanını genişleterek, -izlenebilen- hareketlere dönüşür.
13- XVIII. yüzyıl dahil olmak üzere, klasik şiirde tamamen -avangard- bir yeniliğe tesadüf edilme ihtimali hemen hemen hiç yoktur; çünkü şiirde daima eski ve yeni unsurlar birlikte bulunur.
14- Sıkça zannedildiği gibi Osmanlı, -içe dönük- bir sistem kurmadığı için Batı kültürü ile tanışıklığı da hayli eski ve derindir.
15- Batılılaşma gayretlerinin -askerî- kanatta başlaması sebebiyle, kültürel değişimin yönü ve dozuda yine ilk olarak orada tartılmış olsa gerektir.
16- Sultan III. Ahmet zamanında yurt dışına musiki eğitimi için gönderilen öğrenciler ve II. Mahmut’un saltanatı yıllarında askerî eğitim almaları için Avrupa’ya yollananlar, XIX. asırda furyaya dönüşecek -burslu- öğrenci göçünün ilk örnekleridir.
17- Batı’da büyük değişimleri büyük hadiseler doğurmuşken, Osmanlıda büyük değişimleri -fertler- oluşturur.
18- Sultanlardan başlayarak yönetici ve aydınların aynı zamanda şair oluşları, edebiyatın değişim içinde önemli, hatta önder bir rol oynayarak yenileşmesini sağlar.
19- İsmail Habip (Sevük)’in Türk Teceddüd Edebiyatı Tarihi (1925)’ne kadar -Tanzimat- edebiyatı adlandırmasına rastlanmaz.
20- İlk “Tanzimat edibi” -Şinasi-'nin ilk eserleri 1859 ve sonrasında ortaya çıkmaktadır.
21- Islahat Fermanı bu yıl ilan edilerek -kültürel- Batılılaşma resmîleştirilmiştir.
22- Klasik şiirde âşık ağzından maşukaya hitap etmek -gelenekleşmiş- bir ifade tarzıdır.
23- Nasıl ki, Tercüman-ı Ahval’in mukaddimesi gazeteci lisanı kadar edebî söyleyişi de etkilemişse ondan otuz yıl evvel, Sultan Mahmut’un Takvim-i Vekayi’in dilinin -anlaşılır- olması yolundaki tavsiyesi de bütün bir edebiyatı ilgilendirmişti.
24- Osmanlının Batı’dan ithal ettiği ilk teknoloji ürünü -savaş topu-dur.
25- Edebiyat millî bir değerdir ve asırlar boyunca -devlet- eliyle yönlendirilmiştir.
26- Enderun'un eğitim programlarında Türkçenin ve -divan- şiirinin öğretimi önemli yer tutmaktadır.
27- -Doğancı- Koğuşu görevi padişaha ait şahin, doğan gibi hayvanları besleyip uçmayı öğretmektir.
28- Has Oda, -Enderun- kademelerinin sonuncusudur.
29- Has odabaşı -padişah- neredeyse orada bulunurdu.
30- Sarayda bulunan ateşli silahlar -tüfenkçibaşı- nezaretinde yamaklar tarafından ayda bir temizlenirdi.
31- İbadi Farsça şiirlerinde kimi zaman -Hafız- mahlasını kullanmıştır.
32- Kâmil, Şair -Fazıl- Bey’in kardeşidir
33- Enderumlu 30 yıldan fazla sarayda görev yaptıktan sonra kendi isteğiyle -1818- yılında ayrılmıştır.
34- Enderunlu'nun asıl merakı -halk- ifadesi üzerinedir.
35- Divan şiirinde sevgili -kavuşma- vaadinde bulunsa da hiç sözünde durmaz.
36- Lal, edebiyatta açık istiareyle -dudak- yerine kullanılır.
37- Cinlerin dişisine -peri- denir.
38- -Vasıf-, hayatın kendisine mahsus sözcüklerini şiire sokmaya çalışan adamdır.
39- M. Kayahan Özgül'e göre "-kadın- ağzından şiirler yazmak, biraz da anadilinde şiir yazmak demektir."
40- Enderuna, -devşirme- çocuklar alınmıştır.
41- Acemi oğlanları saraylarda eğitim aldıktan sonra, içlerinden çok başarılı olanlar Enderun’a alınır, diğerleri ise -çıkma- adıyla çeşitli askerî birliklere dağıtılırdı.
42- Hükümdarın çamaşırlarının yıkanması ve katlanması görevi için kurulan -seferli- koğuşu, daha sonra sanat faaliyetlerine başlamıştır.
43- Cuma günleri camiye giderken padişaha eşlik eden -hazinedarbaşı- aynı zamanda Enderun hazinesi ve saraya ait mücevherlerle değerli eşyaları korumakla görevliydi.
44- Kolay, akıcı, pürüzsüz şiirler söyleyen, nazım tekniği güçlü bir şair olan -Naşit-, ikilemeler ve söz tekrarlarıyla örülü gazeller söylemiştir.
45- Âşık, -firkat- yüzünden sabahlara kadar yanar yakılır.
46- Türklerin âşık edebiyatına dahil olmaya özenen -Ermeni- saz şairine aşug denir.
47- İsmail Hikmet'e göre, Encümen-i Şuara’nın dağılma sebebi onu ayakta tutan unsurun edebiyat zevkinden çok, -içki- düşkünlüğü olmasıdır.
48- Encümenin niyeti, hece veznini -folklorik- kullanımıyla yaşatmak değil, klasik şiirin formlarına ilave etmektir.
49- XIX. asrın ortalarında, şiir -tebliğci- bir anlayışa hızla teslim olurken encümen şairlerinden birkaçının da bu akışa kapıldıkları ortadadır; lakin ezici çoğunluk “beliğ” şiirin hasretiyle Sebk-i Hindîye koşmakta, aradığı -elitist- tavrı orada bulmaktadır.
50- Encümenin asli özelliğini bir -mutavassıt- duruşu oluşturur.
51- Encümen mensupları, içinde bulundukları geleneğin şiir formlarını ve -aruzu- terk etmeyi asla düşünmezler; fakat onlara alternatifler aramayı da şairin sorumluluklarından bilirler.
52- Tanpınar, -Leskofçalı Galip’den- bahsederken “Onun şiirinde eskilerin zevk düşüklüklerine pek az rastlanır” der.
53- Enderun mektebi temelde -kapıkulu- sınıfını yetiştirmek için kurulmuştur.
54- Enderunun ilk kademesi olan Büyük ve Küçük Odalar, -Topkapı- Sarayı’nın girişinde yer alırdı.
55- -Doğancı Koğuşu-, kırk kişiden oluşan kaftanlı denilen Enderunluların beşinci kısmıdır.
56- Seferli Koğuşu, -IV. Murat- zamanında kurulmuştur.
57- Has Oda’dakiler, -idarecilik- yapmak üzere eğitilmişlerdir.
58- Enderun kendi içinde bir -sistem-ler bütünüdür.
59- Ahmet Refi yazdığı tezkiresinde -Enderun-’da yetişen şairler, hattatlar ve musikişinaslardan bahsetmektedir.
60- Enderunda yetişmiş şairlerin güçlü isimlerinden biri olan Naşit, devlet adamı ve
şair olan -Ahmet Ratip Paşa-’nın oğludur.
61- Sünbülzade Vehbi’yi üstad kabul eden Naşit daha çok -hikemî- şiirler yazmıştır.
62- -İbadî- Mevlevi Ahmet Efendi’nin oğludur.
63- Asıl adı Mehmet Tayfur olan -Hamit-in babası Nuh Bey’dir.
64- Nüktedan bir kişiliğe sahip olan -Hamid-i Diger-, mahallîleşme cereyanının temsilcisi olmanın ötesine gidememiştir.
65- Divan şiirinin hemen tüm nazım biçimleriyle şiir yazan -Vasıf-, aynı zamanda en çok şarkı yazan kişidir.
66- Tanpınar'a göre Enderunlu, eski terbiye sisteminin yetiştirdiği -orta- seviye bir insandır.
67- Anne-kız anlaşmazlığı etrafında dönen şiiri, Vasıf’ın keskin bir -gözlemci- olduğunun ispatıdır.
68- Vasıf, söyleyiş güzelliği ve şiir bütünlüğü açısından -başarısız- bir şairdir.
69- Arapça ve Farsça kelimelerin -Türk- telaffuzuna uygun biçimde şiirlerde yer alması XVIII. yüzyıldan itibaren yaygınlaşmış, söyleyişin bir parçası hâline gelmiştir.
70- O gül-endâm bir -al- şâla bürünsün yürüsün
Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün
Enderunlu Vasıf
71- Enderunlu'nun Nefî’ye -nazîre- olarak yazdığı kasidelerinde bile Nedim etkisi görünür.
72- Vasıf ’ın şiirleri eski şiir açısından bakıldığında bir -zevk- çöküşünün habercisidir.
73- -Kiler- Odasının görevi padişahın yemeklerini hazırlamak ve sofrasını düzenlemektir.
74- -Sebk-i Hindî- klâsik şiir içinde daha yüksek, daha derin, daha kapalı, daha süslü bir tarz oluşturma eğilimidir.
75- Mazmun, şiirde -teşbih- yoluyla kurulmuş bir imgenin arkasında saklanan anonim sembol, alegoriye verilen addır.
76- Batı sanatı karşısında -mutavassıt- Türk sanatkârının “ben olarak kalırken o olmak” ideali, XVIII. asır sonlarından günümüze kadar bir kültür politikası olagelmiştir.
77- Sebk-i Hindî, şairin şahsi zekâ, şahsi hassasiyet ve şahsi yaratıcılık ile eser vermesine; şiir okurunun şahsi algısı, şahsi duyguları ve şahsi şuur dışı ile kavrayıp anlamlandırmasına açık bir şiir estetiği getirir ki, -modern- şiirin/ şairin yapmaya çalıştığı da birebir budur.
78- Recaizade Ekrem’den Sami Paşazade Sezayi’ye kadar pekçok ismin yetişmesinde -encümen- şairlerinin doğrudan veya dolaylı payı vardır.
79- Encümen-i şuaralar bir -dernek- oturumu ciddiyetinde toplanmazlar.
80- Encümenin genç müdavimlerinden olması sebebiyle, diğerlerinin söylediği şiirleri inşad işi -Kemal-’e verilir.
81- Önce Manastırlı -Nailî- encümenden kovulur.
82- Ziya’nın terci-bendini sosyal ve siyasi edebiyat dilini, mazmunlarını şekillendiren ilk şiirlerden biri, bir -alfabe- olarak kabul etmek gerekir.
83- Mehmet Kaplan'a göre Galip sadece poetik değil, -politik- olarak da Kemal’e üstad olmuştur.
84- Encümendeki şairlerin hemen hepsi Batılılaşmadan ve onun getirdiklerinden -hoşnutsuzluk- duymaktadır.
85- Encümen-i Şuara, değişme gayretiyle geçen bir asrın şiir üzerinde uyguladığı bütün deneylerin sonuçlarını görmek, sağlamasını yapmak ve bünyeye en uygun olanlarını uygulamaya sokmak maksadıyla yaşanan ciddi bir -laboratuvar- sürecidir. Şiirin dili, şekli ve içeriği üzerinde denenen yeni uygulamalar bunun iyi birer örneğidir.
86- Manastırlı Faik’ın -Âli- Paşa için kaleme aldığı kaside, hece vezniyle ve dörtlükler hâlinde tasarlanmıştır.
87- Hece vezniyle yazılmış bir de gazeli olan Faik, hece veznini aydın edebiyatçılara tanıtmaya karar verip -Türkçe Aruz- kitabını kaleme alır.
88- Encümen müdavimleri, estetik bakımdan tatminkâr bulmadıkları, ama söylenmesinin gereğine de inandıkları gazelleri yanında; edebî açlıklarını bastıran, hazzalmalarını sağlayan şiirler de yazarlar ve kendilerine model olarak, klasik şairlerin hayallerle süslü iç dünyalarını aksettiren -Sebk-i Hindî-yi seçerler.
89- Geleneğin şiirinde mevcut olan kelime oyunları, duygu girdapları, incelmiş dikkatler, hatta nükteler bile hiç değilse bin yıllık bir süre içinde yavaş yavaş olgunlaşmıştır; herşey gayet hesaplıdır ve artık kavranması -kollektif- bir kültür birikimi ile kolayca mümkün olmaktadır.
90- Encümeni Şuara ilk -1861-'de toplanmıştır?
91- Osmanlı Devleti’nde medreseler dışında en önemli resmî eğitim kurumu -Enderun-'dur
92- -Külhan- hamamlarda suyu ısıtmak için ateş yakılan yere verilen addır.
93- -Mû-miyân- İnce belli fidan demektir.
94- Enderun Mektebi -2. Murat- döneminde biçimlenmiştir
95- Genellikle Hristiyan ailelerden devşirilen çocuklar önce Müslüman ailelerin yanında İslam adabı ve Türkçe öğrenir daha sonra Edirne, Galata, İbrahim Paşa saraylarında eğitim görürlerdi. Bunlara -acemi oğlanları- denilmekteydi.
96- Enderunda eğitim -6- kademeden oluşmaktadır.
97- Kiler odası -Fatih Sultan Mehmet- zamanında kurulmuştur.
98- Enderun Tarihi adlı eser -Tayyarzade Ata- tarafından yazılmıştır.
99- Mirat-ı Şiir adlı eser -Akif- kaleme almıştır.
100- Kilk ü Dil mesnevisini -Şakir- söylemiştir.
19. YÜZYIL TÜRKİYE SAHASI TÜRK EDEBİYATI
Çalışma Soruları
101- Has Oda'nın meşhur zabitleri kimlerdir?
Has odabaşı,
Silahtar,
Çuhadar,
Rikaptar.
102- Has Oda'da bulunan oğlanların görevleri nedir?
Hırka-i Saadet Dairesi’ni temizlemek,
Eşyasının bakımını yapmak,
Kandil gecelerinde gül suyu dökmek,
Mukaddes emanetleri korumak
103- Hafız mahlasını kullanan Enderun şairi kimdir?
İbadî
104- Divan şiirinde aşığın hedefi nedir?
Divan şiirinde âşığın hedefi vuslattır.
105- Encümen-i Şuara'nın başkanı kimdir?
Leskofçalı Mustafa Galip Bey
106- Ziya Paşa encümenden dostlarını unutmayı reddettiğini bildirmek için hangi eseri neşredmiştir?
Harabat
107- Abdülhak Hamit'in ilk eserinin adı nedir?
Macerayı Aşk
108- Besalet-i Osmaniyye ve Hamiyyet-i İnsaniyye Kasidesi'nin kamuya mal olan adı nedir?
Hürriyet Kasidesi
109- İsmail Habib, cumhuriyet devrinin “eski”ye bakışını da temsil eden Türk Teceddüd Edebiyatı Tarihi eserinde hangi sanatçı için, “İhtimal ki ömrü müsait olaydı, onu Kemal gibi, hiç olmazsa Ziya Paşa gibi, teceddüd edebiyatımızın mühim simalarından görecektik” diye yazar?
Ârif Hikmet
110- Padişah yahut şehzade saraylarında, devlet büyüklerinin konaklarında tertip edilen şairlerin de hazır bulunduğu şiir ve içki meclislerine ne ad verilir?
Encümeni şuara
111- Ârif Hikmet hangi yazara göre, “Eğer o tahsile, o ilme sülûk etse, o vadide yetişse idi Türkiye’nin bir Baudelaire’i olacaktı"?
İsmail Hikmet
112- İbnülemin'e göre Encümeni Şuara neye nazire idi?
Arap'ın Suk-ı Ukazına
113- Hangi yazara göre Ârif Hikmet, “şeklen eski, fikren yeni manzumeleri ile şöhret-i mahsusa kazananlardan”dır?
İbrahim Necmi
114- Edebiyatı Cedide'nin alafrangalıkla suçlanmasının sebebi nedir? (2018AS)
Fransızca kelimelerin şiirde kullanılması.
115- Arnold Toynbee'ye göre 19. yüzyılda Osmanlı devlet yapısında doğulu Hıristiyanların işgal etmeleri için bir takım yüksek ve diplomatik mevkilerin ihdas edilmesinin sebebi nedir?
19. yüzyılda batıdaki gelişmeleri takip etmek ve ilişkileri düzenlemek için başta Fransızca olmak üzere batı dillerini bilen insanlara ihtiyaç duyulmuştur.
116- Tanzimat Fermanı hangi harbiye nazırının gayretleriyle ilan edilmiştir?
Mustafa Reşit Paşa
117- 19. yüzyılda Sebki Hindi hangi şairler tarafından tercih edilmiştir?
Encümen Şairleri
118- Encümeni Şuara hangi amaçla kurulmuştur?
Encümeni Şuara isimli edebi topluluk klasik şiiri 19. yüzyılda içine düştüğü kısır döngüden kurtaracak hamleyi yakalama düşüncesiyle kurulmuştur.
119- XIX. yüzyılda en fazla şarkı kaleme alan sanatçı kimdir?
Enderunlu Vasıf
120- Enderunlu, en fazla hangi nazım şekliyle yazdığı şarkılarla tanınmıştır?
Muhammes
121- Enderunlu'nun şiirlerinde hangi şairin etkisi yoğundur?
Nedim
122- Enderunlu'nun
واصف بزمده بویله غزل دست یاردن
نوش ایتمدکجه بر ایکی جام سویلنلمیور
(Vâsıf bezimde böyle gazel dest-i yârdan
Nûş itmedikçe bir iki câm söylenilmiyor)
makta'lı gazelinde hangi aruz kalıbı kullanılmıştır?
Mef‘ûlü fâ‘ilâtü mefâ‘îlü fâ‘ilün
123- Namık Kemal'e göre Enderunlu şiirde neden başarılı olamamıştır?
Namık Kemal Tahrib-i Harabat'ta Enderunlu'nun aruz veznini bırakıp heceyle yazmadığı için başarısız olduğunu belirtir.
124-Enderunlu Vasıf Divanının İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde kaç tane nüshası vardır?
İki
125- Enderunlu'nun mezartaşı kitabesindeki "“Şuarâ matem edip yazdı mücevher târîh / Rûh-ı Osman’a ede Vâsıf’ı terfîk ilâh" ile sona eren kıtayı kim yazmıştır?
Keçecizade İzzet Molla
126- Tanpınar'a göre Nedim ile Vasıf arasındaki başlıca farklar nelerdir?
Nedim, klasik medrese öğrenimi görmüş, aruzu bütün incelikleriyle bilen, divan şiirinin kaynaklarına vâkıf, sanatını, yaşayan halktan ve dilden olduğu kadar bu kültürün kaynaklarından da besleyen bir şairdir. Vasıf ’ta bu kültür zenginliği ve şiir zevki yoktur. O Enderunda, bu kurumun da Osmanlı Develeti’nin diğer kurumları gibi zayıfladığı bir dönemde yetişmiştir. Öğrenimi hakkında çok fazla bilgimiz olmamasına rağmen, büyük kaynaklara kadar gitmediği, divanındaki şiirlere bakıldığında yerli kaynaklarla yetindiği anlaşılıyor. Vasıf eski şiirin sanatına ve lügatine ancak dış tarafından hâkimdir. Derinlik yoktur. Onda kendinden önceki şairlerde yer alan mazmunlara çok rastlanmaz. Diğer yandan Enderunda almış olduğu eğitim sonucu güzel yazı ve musiki ile meşgul olduğunu, cirit ve ok atma gibi sporları iyi bildiğini divanından anlamaktayız. O, eski terbiye sisteminin yetiştirdiği orta seviye bir insandır.
127- Enderunlu Vasıf Divanı ilk defa ne zaman basılmıştır?
1841/1842
128- Enderunlu'nun şiirlerini 1989'da bir inceleme ile birlikte yayımlayan araştırmacı kimdir?
Haluk İpekten
129- Enderunlu'nun divanını 1999'da hangi araştırmacı yayımlamıştır?
Rahşan Gürel
130- Şiirde Namık Kemal'in hocası olarak kabul edilen sanatçı kimdir?
Leskofçalı Galip
131- 1987'de Leskofçalı Galip'in bazı şiirlerini bir inceleme ile birlikte yayımlayan araştırmacı kimdir?
Metin Kayahan Özgül
132- 18. yüzyılda Damat İbrahim Paşa gibi devlet adamlarının etrafında topladığı bilgin, şair ve ediplere din, tarih ve biyografi türlerinde eserler yazdırmalarındaki amaç nedir?
Topluma ait eski dinamikleri yeniden canlandırmak
133- 18. yüzyılda Osmanlı devlet adamlarının topluma ait eski dinamikleri yeniden canlandırma girişimlerinin sebebi nedir?
18. yüzyılda Osmanlı'nın hastalığını teşhis eden devlet adamları toplumu kendi dairesi içinde tedavi etmeye çalışmışlardır.
134- 18. yüzyılın 2. yarısında Osmanlı bürokrasi, ordu ve maliyesinin batılı ve azınlıkların ellerine teslim edilmesinin sebepleri nelerdir?
Hoşgörü ve zorunluluk
135- Mahmut Nedim Paşa neden Nedimof lakabıyla anılmıştır?
Devletin, mali sırlarını Ruslara sızdırarak kendi yararına karşılık Osmanlı Devletinin zarar etmesine sebep olduğu için
136- Auguste Comte hangi devlet adamına mektup göndererek türklerin pozitivizmi benimsemesi için işbirliği teklif etmiştir?
Reşit Paşa'ya
137-Reşit Paşa Encümeni Daniş'i hangi akademiyi örnek alarak kurmuştur?
Fransız Akademisi
138- Türk Tarihi ve Osmanlı Şiir Sanatı Tarihi eserlerini kim kaleme almıştır?
Hammer
139- Hangi şairden sonra klasik edebiyatın beslendiği kaynaklar kurumuştur?
Şeyh Galip
140- İsmail Ünver, 19. yüzyılda mahalli tarzda söylenmiş şiirleri neye benzetmektedir?
Arabesk şarkılara
141- 19. yüzyılda en az kullanılan klasik nazım türleri hangileridir?
Mesnevi ve kaside
142- 19. yüzyılın en fazla tarih düşüren sanatçıları kimlerdir?
Sürûrî ve Refî-i Kâlâyî
143- 19. yüzyılın en fazla kıta söyleyen sanatçısı kimdir?
Eşref Paşa
144- 19. yüzyıl divanlarının İstanbul kütüphanelerinde kaç tane yazma nüshası vardır?
114
145- 19. yüzyılın en dikkat çeken kadın şairleri kimlerdir?
Şeref Hanım ve Leyla Hanım
146- 19. yüzyıl Türk Mesnevi Edebiyatında hangi mesnevinin yoğun etkisi görülür?
Hüsnü Aşk
147- Yenişehirli Avni'nin Hüsnü Aşk'a yazdığı ve yarım kalmış nazirenin adı nedir?
Âteş-gede
148- Mustafa Aşkî'nin Aşknâme mesnevisi kaç beyitten oluşur?
123
149- Mustafa Aşkî'nin Aşknâme mesnevisi aruzun hangi kalıbıyla söylenmiştir?
fâilâtün/fâilâtün/fâilün
150- Muallim Naci'nin "medar-ı iftihar-ı millet" olarak gördüğü şair kimdir? (2016AS)
Kazım Paşa
151- Nâmiyye
Der-Beyân-ı Şehâdet-i Nakşî Mustafa
mesnevilerini kim söylemiştir?
Giritli Salacıoğlu Mustafa
152- Mustafa Aşkî'nin sahte Mevlevi şeyhlerinin halkı Hak yolundan uzaklaştırdığı düşüncesiyle kaleme aldığı ve tevhidle ilgili olan eserin adı nedir?
Vahdetname
153- Salacıoğlu'nun Nâmiyye mesnevisi kaç beyittir?
363
154- Salacıoğlu'nun Der-Beyân-ı Şehâdet-i Nakşî Mustafa mesnevisi kaç beyittir?
157
155- Salacıoğlu'nun Nâmiyye mesnevisi aruzun hangi kalıbıyla söylenmiştir?
feilâtün/feilâtün/feilün
156- Salacıoğlu'nın mesnevileri ne zaman yayımlanmıştır?
2001
157- Namık Kemal'in Hürriyet Kasidesi şiirine ilham veren Encümeni Şuara şairi kimdir? (2016AS)
Leskofçalı Galip
158- Keçecizade İzzet Molla'nın Hüsnü Aşk'a yazdığı ve yarım kalmış 310 beyitlik nazirenin adı nedir?
Gülşeni Aşk
159- Keçecizade İzzet Molla gençlik döneminde söylediği gazelleri hangi eserinde toplamıştır?
Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr
160- Keçecizade İzzet Molla gençlik döneminde söylediği gazelleri hangi eserinde toplamıştır?
Dîvân-ı Hazân-ı Âsâr
161- Keçecizade İzzet Molla'nın gençlik şiirleri ne zaman yayımlanmıştır?
2005
162- Mihnetkeşan'ı kim kaleme almıştır?
Keçecizade İzzet Molla
163- Mihnetkeşan ne zaman kaleme alınmıştır?
1824
164- Mihnetkeşan aruzun hangi kalıbıyla söylenmiştir?
feûlün/feûlün/feûlün/feûl
165- Mihnetkeşan kaç beyittir?
4166
166- Mihnetkeşan'ın konusu nedir?
Mihnetkeşan, İzzet Molla'nın 1823'te Keşan'a sürgün gönderilişi ve çektiği sıkıntıları konu edinir.
167- İzzet Molla neden sürgüne gönderilmiştir?
1820'de katledilen Hâlet Efendi'yi övüp düşmanlarını yerdiği için
168- İzzet Molla hangi yazara göre "klasik nazmın son üstadıdır?
Mehmed Fuad Köprülü
169- Mihnetkeşan'ı 2007'de yayımlayan yazarlar kimlerdir?
Ömür Ceylan
Ozan Yılmaz
170- Mir Ali Rıza İstolçevî'nin duçar olduğu hastalığı ile maddi ve manevi sıkıntılarını dile getirdiği ve fâilâtün/fâilâtün/fâilün kalıbında kaleme aldığı eserinin adı nedir?
Sergüzeşt-i İstolçevî
171- Sergüzeşti İstolçevi hakkında yaptığı çalışmayı 2004'te yayınlayab araştırmacı kimdir?
Haluk Gökalp
172- Bayburtlu Zihni'nin başından geçen ve şahit olduğu olaylara, gezip gördüğü yerlere ve âmirleri için söylediği şiirlere yer verdiği eserinin adı nedir?
Sergüzeştname
173- XIX. yüzyılda değişimin ve yenileşmenin gerçekleşmesinde edebiyatın önemli rol oynamasının sebebi nedir? (2017AS)
Sultanların ve yönetici zümrenin aynı zamanda şair olması
174- Süleyman Celaleddin'in Sakinamesi hangi nazım biçimiyle söylenmiştir?
Mesnevi
175- Aynî Sakinamesi kaç beyitten oluşur?
1500
176- Aynî Sakinamesi hangi kalıpla kaleme alınmıştır?
mefâilün/mefâilün/feûlün
177- Aynî Divanı ne zaman basılmıştır?
1843
178- 2003'te Aynî Sakinamesini yayınlayan araştırmacı kimdir?
Mehmet Arslan
179- Terkibi bend nazım şekliyle sakiname söylemiş 19. yüzyıl şairleri kimlerdir?
Zîver Paşa
Ziya Paşa
Hanyalı Nûrî
180- Tercii bend nazım şekliyle sakiname söylemiş 19. yüzyıl şairleri kimlerdir?
Kazım Musa Paşa
Dâniş Mehmed Bey
181- Kaside nazım şekliyle sakiname söylemiş 19. yüzyıl şairleri kimlerdir?
Namık Kemal
Dilsûz
İzzet Molla
182- Edebiyatımızda içkinin en büyük bela, sarhoşların toplumun asalakları, meyhanenin de birçok pisliğin kaynağı olduğunu anlatan tek sakiname hangi sanatçı tarafından kaleme alınmıştır?
Kastamonulu Abdülahad Nûrî
183- Kastamonulu Abdülahad Nûrî'nin Farsça Sakinamesini kim yayınlamıştır?
M. Fatih Köksal
184- Gülşen-i Hurremî'nin konusu nedir?
2. Mahmut'un kızı Sâliha Sultan ile Halil Rif'at Paşa'nın düğünleri
185- Gülşen-i Hurremî kaç beyittir?
818
186- Gülşen-i Hurremî hangi kalıpla yazılmıştır?
mefûlü/mefâilün/feûlün
187-Netayicülvukuat'ı kim yazmıştır?
Mustafa Nûrî
188- 19. yüzyılda münşeat mecmualarında, vakanüvis tarihlerinde, özel tarihlerde, tezkire ve sefaretnamelerde geleneksel edebi nesrin devam ettirilmesinin sebepleri nelerdir?
a) Tür üslubunun devam ettirilmesi
b) Tür temsilcilerinin model alınması
c) Muhatabı saray olan eserlerde resmi üslubun gelenek olması
ç) Eğitim sistemi
d) Aldülhamitê kadar Arapça Farsça öğretiminin sürmesi
e) Memuriyete girişte inşanın önemli bir kıstas sayılması
189- İbrahim Halet'in çıkardığı ve divan şiirindeki sevgili için kullanılan benzetme unsurlarının optik karşılıklarından oluşan bir karikatüre yer veren dergi hangisidir? (2018AS)
Dolab
190- Şefkat Tezkiresinde kaç şair hakkında bilgi verilmektedir?
125
191- Esad Efendi Tezkiresi ne zaman yazılmıştır?
1835
192- Esad Efendi Tezkiresinin diğer adı nedir?
Bâğçe-i Safâ-endûz
193- Esad Efendi Tezkiresi hangi esere zeyl olarak yazılmıştır?
Salim Tezkiresi
194- Esad Efendi Tezkiresinde kaç şairin biyografisi verilmiştir?
209
195- Esad Efendi Tezkiresi hangi dönemde yetişen şairleri kapsamaktadır?
1722-1835
196- Salim Tezkiresi hangi dönemde yaşamış şairler hakkında bilgi vermektedir?
1688-1722
197-Esad Efendi Tezkiresinin müellif hattıyla yazılan nüshası nerededir?
Süleymaniye kütüphanesi
198- Esad Efendi Tezkiresi ne zaman yayımlanmıştır?
2001
199- Esad Efendi Tezkiresini kim yayımlamıştır?
Rıza Oğraş
200- Bâğçe-i Safâ-endûz'un ebced değeri kaçtır?
1251
201- Arif Hikmet Tezkiresinde kaç şairin biyografisi verilmiştir?
203
202- Arif Hikmet Tezkiresinde hangi dönemde yetişen şairler tanıtılmıştır?
Arif Hikmet Tezkiresinde 1592-1837 yılları arasında yetişen şairler tanıtılmıştır.
203- Arif Hikmet Tezkiresinin önemi nereden kaynaklanmaktadır?
Arif Hikmet Tezkiresinin önemli yönü Anadolu ve Rumeli dışında Buhara, Besni, Dağıstan, Dehlev, Hârizm, Kâbil, Kerkük, Senandec gibi geniş bir coğrafyada yetişen 132 şaire yer verilmesidir.
204- Enderunlu Şakir'in kendisi ve ailesi hakkında bilgiler verdiği mesnevisinin adı nedir? (2017AS)
Kilk ü Dil
205- Hâtimetü'l-eş'âr'ı kim yazmıştır?
Fatîn Efendi
206- Hâtimetü'l-eş'âr'da kaç şairin biyografisi verilmiştir?
672
207- Hâtimetü'l-eş'âr'da hangi dönemde yetişen şairler tanıtılmıştır?
Hâtimetü'l-eş'âr'da 1721-1853 arasında yetişen şairler tanıtılmıştır.
208- Fatîn Efendi Hâtimetü'l-eş'âr'da müteşairleri ne olarak nitelendirmiştir?
Herze-tırâz
209- Hâtimetü'l-eş'âr hangi esere zeyldir?
Salim Tezkiresine
210- Mecmuatütteracim'i kim yazmıştır?
Mehmet Tevfik Efendi
211- Mehmet Tevfik'in Osmanlı Devletinin kuruluşundan başlayarak 1873 yılına kadar yetişen şairleri bir araya toplamak amacıyla kaleme aldığı eserin adı nedir?
Kâfile-i Şu'arâ
212- Kâfile-i Şu'arâ'da kaç şair hakkında bilgi verilmiştir?
260
213- 1989'da Mecmuatütteracim hakkında doktora çalışması yapan araştırmacı kimdir?
Ruhsar Zübeyiroğlu
214- Padişahın sırkatibi hangi odadan seçilirdi? (2018AS)
Has Oda
215- Müstakimzade Süleyman Efendi'nin Osmanlı şeyhülislamlarının biyografilerine dair yazdığı eserin adı nedir?
Devhatü'l-meşâyih
216- Devhatü'l-meşâyih'e kimler zeyl yazmıştır?
Ayntablı Mehmed Efendi
Süleyman Faik
Abdülaziz Mektûbîzade
Ahmet Rifat
217- Verdü'l-hakâ'ik'i kim yazmıştır?
Ahmet Rifat
218- Devhatü'n-nukabâ kimin eseridir?
Ahmet Rifat
219- Ahmet Rifat'in Hz. Peygamber'in ailesinden başlanarak önemli islam hükümdar sülaleleri ile hicri 13. asrın 80. yıllarına kadar gelen Osmanlı rütbe sahiplerinin kronoloji sırasına göre dizilmiş listeleri ve Osmanlı sultanları, sadrazamları, şeyhülislamları, kaptan paşaları ile Mısır hidivlerinin kısa biyografilerinden oluşan eserinin adı nedir?
Ravzâtü'l-azîziye
220- Devhatü'n-nukabâ'da kaç kişinin biyografisine yer verilmiştir?
Devhatü'n-nukabâ'da Seyyid Mahmud Efendi'den başlayarak Mehmed İlmî Efendi'ye kadar 62 kişinin biyografisine yer verilmiştir.
221- 1998'de Devhatü'n-nukabâ'yı yayınlayan araştırmacılar kimlerdir?
Hakan Yüksel
M. Fatih Köksal
222- Sefinetülvüzera'yı kim kaleme almıştır?
Mehmed Hafid
223- 1952'de Sefinetülvüzera'yı yayınlayan araştırmacı kimdir?
İsmet Parmaksızoğlu
224- Harîta-yı Kapudan-ı Deryâ'yı kim yazmıştır?
Mehmet İzzet
225- Harîta-yı Kapudan-ı Deryâ ne zaman basılmıştır?
1952
226- Hat ve Hattâtan kimin eseridir?
İranlı Habîb
227- Hat ve Hattâtan ne zaman basılmıştır?
1889
228- III. Ahmed döneminde hangi alanda yurt dışına öğrenci gönderilmiştir? (2018AS)
Musiki
229- Sicill-i Osmanî'yi kim yazmıştır?
Mehmet Süreyya
230- Sicill-i Osmanî ne zaman basılmıştır?
1893
231- Nuhbetü'l-vekâyi kimin eseridir?
Mehmed Süreyya
232- Âyîne-i Zurefâ kimin eseridir?
Karslızade Mehmed Cemaleddin Efendi
233- 2003'te Âyîne-i Zurefâ'yı yayımlayan araştırmacı kimdir?
Mehmet Arslan
234- Tayyarzâde Atâ'nın 1876'da kaleme aldığı eserin adı nedir?
Târîh-i Atâ
235- Vekâyi-i Letâif-i Enderûn kimin eseridir?
Hafız Hızır İlyas
236- Meşâhîrü'n-nisâ kimin eseridir?
Hacı Mehmed Zihnî Efendi
237- Meşâhîrü'n-nisâ ne zaman basılmıştır?
1877
238- Meşâhîrü'n-nisâ'yı sadeleştirerek 1982'de yayımlayan araştırmacı kimdir?
Bedrettin Çetiner
239- Kudemâdan Birkaç Şair kimin eseridir?
Recaizade Mahmud Ekrem
240- Eslaf
Terâcim-i Ahval
eserlerini kim yazmıştır?
Faik Reşad
241- 1895'te basılan Şair Hanımlarımız kimin eseridir?
Hacıbeyzade Ahmed Muhtar
242- XIX. yüzyılın en büyük tarihçisi kimdir?
Ahmed Cevdet Paşa
243- Ayâtü'l-hayr kimin eseridir?
Esad Efendi
244- Mehmed Hurşid'in Seyahatname-i Hudud adlı eserini 1997'de yayımlayan araştırmacı kimdir?
Alaattin Eser
245- Mensur şiirin atası sayılan form hangisidir? (2015AS)
Bahr-i tavil
246- Klasik Azerbaycan Türk Edebiyatında özellikle Muharrem ayında musiki eşliğinde icra edilen ve konusu elim Kerbela olayı, Hz. Hüseyin'in katledilmesi ve Oniki İmam'ın başına gelen musibetler olan tür hangisidir?
Nöha
247- 19. yüzyıl başında Azerbaycan edebiyatının iki kola ayrılmasına sebep olan felaket nedir?
Rus istilası
248- Azerbaycan sahasında kaside ve mesnevi 19. yüzyılda yerini hangi türe bırakmıştır?
Poema
249- Modern Azerbaycan Türk Edebiyatının kurucusu kimdir?
Mirzə Fətəli Axundzadə
250- Saray dilsiz ve cücelerinin eğitildiği koğuş hangisidir? (2015AS)
Seferli
EK- 19. YÜZYIL TÜRKİSTAN SAHASI TÜRK EDEBİYATI
Çalışma Soruları
1- Çağatayca, Türkistan sahasında hangi döneme kadar geçerli ve hakim yazı dili olmuştur?
19. yüzyılın ortalarına kadar
2- Mûnis, Firdevsü'l-İkbal adlı tarihini kiminle yazmıştır?
Molla Niyaz Muhammed
3- Riyâzü'd-devle
Zübdetü't-tevârih
eserlerini kim yazmıştır?
Muhammed Rıza
4- Zübdet't-tevârih kime sunulmuştur?
Rahîm-kulı Han'a
5- Muhammed Rıza'nın son eseri olan ve Rusların Türkistan'ı istila etmelerine kadar vuku bulan olayları anlatan eserinin adı nedir?
Şâhidü'l-ikbâl
6- Hangi hükümdarın şiirleri ve onlara yapılan nazireler Mecmauşşuara adlı mecmuada toplanmıştır?
Ömer Han
7-Ali Han'ın şiirlerinde hangi şairlerin etkisi görülür?
Nevai ve Fuzuli
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder