(85) 101 Soruda 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatı

1. Osmanlı Devleti 17. yüzyılında başında dünyanın en güçlü devleti durumuna gelip en geniş sınırlara uşamış olsa da, asrın sonunda kazandığı bu gücünü kaybetmiş ve ulaştığı sınırlardan geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu durumun en önemli sebebi nedir?



2. 2. Osman'ın en önemli icraatı nedir?

3. Osmanlı tarihinde kardeş katlini uygulamamış olan ilk hükümdar kimdir?

4. Osmanlı Devletinin ilk reformcu hükümdarı kimdir?

5. Osmanlı Devletinin 17. yüzyılda bilim ve teknoloji alanında ilerleme gösterememesinin sebebi nedir?

6. 2. Osman hangi tavrından dolayı ulemayı ve kapıkulunu karşısına almıştır?

7. Osmanlı tıbbının en olgun çağı hangi yüzyıldır?

8. Hangi olay tarihçiler tarafından "Türk tarihinin Kerbela vakası" olarak nitelendirilir?

9. Osmanlı hat sanatının kurucusu kimdir?

10. Gözlem sonucu elde edilen atronomik değerlerden hareketle oluşturulan cetvele ne denir?

11. Osmanlı tarihçileri tarafından çözülme asrı olarak nitelendirilen yüzyıl hangisidir?

12. 4. Mehmet'in emriyle Janszoon Blaeu'nun Atlas Major'unu Türkçeye çeviren bilim insanı kimdir?

13. 17. yüzyılın en dikkat çeken padişahı kimdir?

14. 4. Murat döneminin en önemli hekimleri kimlerdir?

15. Karlofça antlaşmasının sonuçları nelerdir?

16. 17. Yüzyıl Osmanlı Tarihinin en önemli tıp eseri hangisidir?

17. Semerkand astronomi okulunun en önemli eseri hangisidir?

18. Emir Çelebi hangi eserinde hekimlerin anatomi öğrenmelerini, bunun için de hayvanların ve savaşta ölen askerlerin bedenleri üzeribe çalışma yapmalarını istemiştir?

19. Şuurî Hasan'ın kaleme aldığı Tadil ü Emzice fî-Hıfz Sıhhatilbeden isimli eserin en dikkat çeken yönleri nelerdir?

20. Osmanlı tarihinin ilk sistematik coğrafya kitabı hangisidir?

21. Yeniçeriler hangi padişah döneminde akçenin değerinin düşürülerek ulufe ödenmesi sebebiyle isyan başlatmıştır?

22. İslam hukukuyla ilgili bir konunun, bir sorunun dinsel hukuk kurallarına göre çözümünü açıklayan, şeyhülislamlarca ya da müftüce verilen hükme ne denir?

23. Kopernik astronomisi ile modern astronomi kavramlarını ilk defa Osmanlı bilim literatürüne sokan eser hangisidir?

24. Şeyhülislamın en önemli görevi nedir?

25. Osmanlı şairleri hangi yüzyıldan itibaren İran şairlerini kıstas olarak kabul etmemeye başlamışlardır?

26. Osmanlı şiir geleneği içinde 17. yüzyılda takipçi bulan üsluplar hangileridir?

27. Necati Bey ve Baki'nin temsil ettiği klasik üslubun temel özellikleri nelerdir?

28. Cihannüma (1648)
Düsturülamel fi Islahilhalel (1653)
Mizanülhakk fi İhtiyarilehakk (1656)
eserlerini kaleme alan bilim insanı kimdir?

29. Katip Çelebi'nin devlet felsefesine dair düşüncelerininin bir özeti mahiyetindeki eserinin adı nedir?

30. Katip Çelebi'nin son eserinin adı nedir?

31. 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatında seyahatname türünün en büyük temsilcisi kimdir?

32. 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatının en büyük divan şairleri kimlerdir?

33. 17. yüzyılda Osmanlı şairlerinin en çok yetiştiği muhitler hangileridir?

34. Nef'î'nin kaside şekline getirdiği yenilikler nelerdir?

35. 17. yüzyıl gazel edebiyatında Baki'nin rindane üslubu ile nükteli ve zarif hayaller içeren anlayışını devam ettiren şairler kimlerdir?

36. Türk Edebiyatında gazele toplumsal olayları, felsefi anlayışları, hikmetli sözleri taşıyan şairler kimlerdir?

37. 17. Yüzyıl Türk Gazel Edebiyatının temel özellikleri nelerdir?

38. 17. Yüzyıl Türk Mesnevi Edebiyatının temel özellikleri nelerdir?

39. Türk Edebiyatının Hayyamı olarak kabul edilen sanatçı kimdir?

40. Budinli Hisali'nin derlediği Metaliünnezair'i diğer nazire mecmualarından ayıran nedir?

41. Budinli Hisali'nin derlediği Metaliünnezair hangi bakımdan önemli bir eserdir?

42. Çağatay Türkçesinin 17. yüzyılda az sayıda şair ve yazar yetiştirmesinin sebebi nedir?

43. Şecerei Terakime ve Şecerei Türki adlı eserleri kim kaleme almıştır?

44. Sebki Hindi'nin anlamı nedir?

45. 15. yüzyılda Necati Bey, 16. yüzyılda Baki tarafından temsil edilen klasik üslubun 17. yüzyıldaki en önemli temsilcisi kimdir?

46.Sebki Hindi nerede başlamıştır?

47. Necati Bey ve Baki'nin temsil ettiği klasik üslubun en belirgin özelliği nedir?

48. Hakîmane üslubun Batı Türk Edebiyatında yankı bulmasının altında yatan sebep nedir?

49. Ekber Şah döneminde hangi şairlerin eserlerinde Hint etkisi görülür?

50. Edebiyatta varlıkların ve olguların var olma sebeplerini ifade etmeye ne denir?

51. Sebki Hindi'nin önde gelen şairleri kimlerdir?

52. İnsanı terbiye edip bilgilendirmeye dayanan, kâmil insan olmanın yolunu öğreten, güzel hasletlere sahip olup kötü illetlerden uzak durmayı tavsiye eden

53. 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatında en önemli Sebki Hindi temsilcileri kimlerdir?

54. Türk Edebiyatında hakîmane ekolün en büyük şairi kimdir?

55. 17. yüzyılda hakîmane şiir söyleme anlayışının İran'daki temsilcileri kimlerdir?

56. Batı Türk Edebiyatında hakîmane üslubu Nabi'den sonra hangi şairler devam ettirmişlerdir?

57. 17. Yüzyıl Türk Edebiyatında mahalli tarzın en önemli temsilcileri kimlerdir?

58. Türk Edebiyatında mahalli tarzın en önemli özelliği nedir?

59. 17. Yüzyıl Türk Halk Edebiyatında, şiirleri dil, üslup ve eda bakımından Klasik Türk Şiirine yaklaşan sanatçılar kimlerdir?

60. 17. Yüzyıl Türk Edebiyatında tasavvufi şiir temsilcileri hangi üslubu benimsemişlerdir?

61. 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatında mistik şiirin en önemli temsilcileri kimdir?

62. 17. Yüzyıl Türk Mistik Şiirinin en önemli temsilcilerinden olup Kutbülmeani adlı eserin sahibi olan sanatçı kimdir?

63. Ümmi Sinan'dan aldığı feyzi İbni Arabi'nin görüşleriyle yorumnlayarak tasavvuf edebiyatı içinde müstesna bir konuma erişen şair kimdir?

64. Türk Edebiyatının kaside şairi kimdir?

65. Aklamı Sitte nedir?

66. Nef'i'nin, şiirlerinde çizmiş olduğu manzarayı kendine has bir ses tonu, ahenk ve musikiyle dinleyiciye yansıtma başarısında etkili olan faktörler
nelerdir?

67. 17. Yüzyıl Azerbaycan Sahası Türk Edebiyatının en önemli şairi kimdir?

68. 17. Yüzyıl Türk Müziğinin en önemli bestecisi kimdir?

69. Sultan Ahmet Camiinin mimarı kimdir?

70. 17. yüzyıl Hint sanatını temsil eden sanatçılardan biri olan Derviş Ali'ye Şeyhi Sani denmesinin sebebi nedir?

71. Haremin tasfiye edilmesini ve hanedan mensuplarının Türk kadınlarıyla evlenmesini isteyen Osmanlı hükümdarı kimdir?

72. 17. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatında görülen şiir üsluplarından hangisinde muhtevadan çok söyleyiş biçimine önem verilmiştir?

73. 2. Mustafa hangi hattattan ders almıştır?

74. 17. Yüzyılda Anadolu'daki isyanlara zemin hazırlayan en önemli faktör nedir?

75. 17. Yüzyıl mesnevilerinde dikkat çeken en önemli husus nedir?

76. Şarkı türü hangi şairle başlamıştır?

77. Şiir dilie 17. yüzyıla kadar girmemiş pek çok mahalli ifadeyi, sokak argosunu ve mahalli söyleyişleri taşıyarak şiir dilini soyut olamktan çıkaran şair kimdir?

78. 17. yüzyılda gazele sosyal konuları taşıyan en önemli şairler kimlerdir?

79. 17. yüzyıl mesnevilerinin önceki yüzyıl mesnevilerinden farkları nelerdir?

80. Türk Edebiyatında Nedim üslubunun temelini hangi akım oluşturmuştur?

81.Türk Edebiyatında ilk mensur hamse sahibi olan sanatçı kimdir?

82. Osmanlı Sahası Türk Edebiyatında Sebki Hindi akımının özelliklerine rastladığımız ilk şair kimdir?

83. Naili'nin ufak tefek ve hastalıklı bir yapısının olması şiirlerini nasıl etkilemiştir?

84. 17. yüzyıl İstanbul isyanları içinde en tehlikelileri hangileridir?

85. Zitvatorok antlaşmasının sonuçları nelerdir?

86. Nef'i'nin Türk Edebiyatının en büyük kaside şairi olarak şöhret bulmasında rol oynayan en önemli özelliği nedir?

87. 17. Yüzyıl Türk Mesnevi Edebiyatının en önemli temsilcileri kimlerdir?

88. Nef'i'nin kaç kasidesi vardır?

89. Edebiyat tarihimizin ilk surnamesini kim kaleme almıştır?

90. Necati ve Baki'nin takipçisi, Nedim'in müjdecisi olarak kabul edilen divan şairi kimdir?

91. Bahtî mahlasıyla şiirler söyleyen Osmanlı hükümdarı kimdir?

92. Divan edebiyatının en büyük gazel şairi kimdir?

93. Genç Osman yazdığı şiirlerde hangi mahlası kullanmıştır?

94. Şeyhülislam Yahya'ya kaside ve müzeyyel gazel sunan şairler kimlerdir?

95. Hangi şehir Nabi'nin edebi kişiliğinin biçimlenmesinde dönüm noktası olmuştur?

96. Şahıs kadrosunda Hurrem, Cavid, Fahr, Çalâk ve Tamtam'ın yer aldığı aşk mesnevisinin adı nedir?

97. Sakinameler hangi mesnevi türü altında değerlendirilir?

98. 17. yüzyılda yazılmış Hadayıkulhakayık fi Tekmiletişşakayık adlı eserin türü nedir?

99. Divan şiiri geleneğinde kişisel yenilik arayışlarının ilk somut örneği nedir?

100. Nef'i'nin şiir anlayışının merkezinde hangi söz sanatı vardır?

101. Şeyhülislam Yahya'nın eserleri nelerdir?

EK SORULAR
102. Nihalistan,
Münşeat ve
Horosname
eserlerini kaleme alan sanatçı kimdir?

103. Şeyhülislam Yahya'nın en ünlü şiiri hangisidir?

104. Gittin amma ki kodun hasret ile canı bile
İstemem sensiz olan sohbeti yaranı bile
Devri meclis bana girdabı beladır sensiz
Meyi zehrabı sitem sâgarı gerdanı bile
Bağa sensiz bakamam gözüme ateş görünür
Güli handanı değil servi hıramanı bile
Sineden dert ile bir ah edeyin kim dönsün
Aksine çarkı felek mihri dırahşanı bile
dizeleri kime aittir?
Neşati

105. Gönül ne gök ne ela ne lacivert arıyor
Ah bu gönül... bu gönül kendine dert arıyor!
dizelerini kim yazmıştır?

106. Tasavvufu ve tekkeleri reddeden Kadızadeliler hangi kitabı kendileri için adeta kanun bellemişlerdir?

107. Sun sâgarı sâki buna mestâne desinler
Uslanmadı gitti bak o divane desinler
Peymanesini her kişi doldurmada bunda
Şimden geri bu meclise meyhane desinler
dizeleri kime aittir?
108. Tuti-i mucizegûyem ne desem laf değil
Çerh ile söyleşemem ayinesi saf değil

dizeleri kime aittir?


109. Vermezdi kimse kimseye nan minnet olmasa
Bir maslahat görülmezi idi rüşvet olmasa
dizelerini kim yazmıştır?

110. Dağıttın habı nazı yari ey feryad neylersin
Edip fitneyle dünyayı harâbabâd neylersin
matlaı ile başlayan gazeli kim söylemiştir?

111. Esti nesimi nevbahar açıldı güller subhdem
Açsın bizim de gönlümüz saki sun camı cem
Erdi yine ürdibehişt oldu hava ambersirişt
Âlem behişt ender behişt her gûşe bir bağı irem
dizeleri kime aittir?

112. Dünyayı harap etti o mestane bakışlar
O çeşm süzüşler o gazalane bakışlar
dizeleri kime aittir?

ÇÖZÜMLER