William Neile, İngiliz matematikçidir. Matematik tarihi, bazen tamamlanmamış ama çığır açan fikirlerle doludur ve bu hikayelerden biri de, kısacık ömrüne büyük bir keşif sığdıran William Neile'e aittir. Neile, bilimin ve dehanın o nadir anlarından birinde, kendisinden çok daha yaşlı ve deneyimli matematikçilerin bile üzerinde çalıştığı bir problemi çözerek adını tarihe yazdı.
Hayatın İlk Yılları ve Bir Mucize. William Neile, 1637 yılında İngiltere'de varlıklı bir ailenin çocuğu olarak Bishopsthorpe Palace'ta dünyaya geldi. Wadham College'da John Wilkins ve Seth Ward'dan dersler aldı. Cambridge'deki Wadham College'da eğitim gördüğü yıllarda bile, sadece dehasıyla değil, aynı zamanda olgunluğu ve zekasıyla da dikkat çekiyordu. O dönemde, matematiğin en zorlu meydan okumalarından biri, eğri bir çizginin yay uzunluğunu hesaplamaktı. Bu problem, antik Yunan'dan beri matematikçilerin peşini bırakmıyordu. Çemberin yay uzunluğu biliniyordu, ama diğer karmaşık eğriler için bu bir sırdı. Descartes bile, bir eğriyi doğrulamanın, yani yay uzunluğunu cebirsel olarak ifade etmenin imkansız olduğunu düşünüyordu.
İşte tam bu noktada, genç Neile'nin dehası parladı. Sadece 19 yaşında, yani 1657'de, bir yarı-kübik parabolün yay uzunluğunu hesaplamayı başardı. Bu, eğrilerin yay uzunluğunu bulma probleminin ilk çözümüydü ve matematik dünyasında bir devrime işaret ediyordu. Bu keşif, kendisinden sonra gelen Newton ve Leibniz'in sonsuz küçükler hesabına (calculus) giden yolda önemli bir adımdı. Neile'in buluşu o kadar önemliydi ki, John Wallis gibi dönemin en büyük matematikçileri bile bu çalışmaya hayran kalmıştı.
Neile, başarısını 1659'da yayımlanan bir makalede sunarak, karmaşık bir problemi cebirsel bir formülle çözerek bir kapıyı araladı. O ana kadar bu tür problemlerin imkansız olduğu düşünülüyordu, ancak Neile bu yanılgıyı yıktı ve gelecek nesil matematikçilere ilham verdi. Royal Society'nin kurucu üyesi oldu.
Erken Gelen Veda. Maalesef, William Neile'nin parlak kariyeri uzun sürmedi. O, bir matematikçi olmaktan çok bir "doğa felsefecisi" olmayı hedefliyordu ve tüm enerjisini bilimin diğer alanlarına yöneltti. Hayatının sonraki yılları, astronomi ve siyaset gibi farklı konularla geçti.
Neile 1670'te Berkshire'a bağlı White Waltham köyünde öldü. 33 yaşında hayata veda ettiğinde, ardında sadece bir çığır açan bir keşif değil, aynı zamanda "eğer yaşasaydı kim bilir daha neler yapardı" sorusunu da bıraktı. William Neile, dehasını göstermesine rağmen, genç yaşta vefat ederek potansiyelini tam olarak gerçekleştirememiş bir yıldız gibi, matematiğin gökyüzünden erken kayan bir ışıktı. Ancak o, kısa sürede bile, matematik tarihine unutulmaz bir imza atmayı başardı. Neile'in keşfi, sonraki yüzyıllarda pek çok matematikçiye yol gösterdi ve modern diferansiyel geometri ve integral hesabın temellerinin atılmasına yardım etti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder