10 soruda Hoca Ahmet Yesevi-Çözümler

 1- Ahmet Yesevi'nin babası kimdir?

-Ahmet Yesevi'nin annesi Ayşe Hatun babası Şeyh İbrahim'dir (Hekimoğlu ve Tashtanov, 2023). 

2- Ahmet Yesevi nerede doğmuştur?

-Ahmet Yesevi 1093 yılında Sayram'da doğmuştur. Türkistan Vilayeti sınırları içerisinde yer alan Sayram ilçesi, Türk tarihi için özel bir yeri olan kadim bir yerleşim merkezidir (Hekimoğlu ve Tashtanov, 2023). Eski adı İspicab olan Sayram, ticaret yollarının kavşağında bulunan antik şehirlerden biridir (Hekimoğlu ve Tashtanov, 2023). Şehir, Şahyâr nehrinin küçük bir kolu olan Karasu üzerindedir (Cebecioğlu, 1993). 

3- Fuat Köprülü'ye göre Ahmet Yesevi nerede doğmuştur?

-Fuat Köprülü'ye göre Ahmet Yesevi Doğu Türkistan'daki Sayram kasabasında doğmuştur  (Köprülü, 1976: 61). Sayram Aksu şehrinin 176 km kuzey doğusunda yer almaktadır (Özkan, 2003). 

4- Ahmet Yesevi'nin şeyhi kimdir?

-Ahmet Yesevi'nin şeyhi Hoca Yusuf Hemedâni'ydi. Yusuf Hemedâni Hadis, fıkıh usulü, hlaf ve nazarda ileri bir bilgindi (Cebecioğlu, 1993).

5- Gevher Şehnâz kimdir?

-Gevher Şehnâz, Ahmet Yesevi'nin ablasıdır (Cebecioğlu, 1993).

6-Ahmet Yesevi geçimini nasıl sağlardı?

-Ahmet Yesevi geçimini tahta kaşık satarak sağlardı (Cebecioğlu, 1993).

7- Zikr-i erre denir?

Zikr-i erre ya da testere zikri, Yesevî dervişlerinin icra ettikleri toplu zikir usulüne verilen addır. Zikrin ilerleyen aşamalarında kelimeler kaybolup sadece boğazdan testere sesini adıran bir hırıltı çıktığı için bu şekilde isimlendirilmiştir. (Tosun, 2008) 

8- Ahmet Yesevi'nin en büyük eserinin adı nedir?

Divanı Hikmet (TDV İslam Ansiklopedisi).

9- Ahmet Yesevi'nin çocukları kimlerdir?

Ahmet Yesevi'nin oğlunun adı İbrahim, kızlarının adları Gevher Şehnaz ve Gevher Hoşnaz'dı (Cebecioğlu, 1993).

10-Ahmet Yesevi türbesini kim yaptırmıştır?

Ahmet Yesevi öldükten 200 yıl sonra Timur'un rüyasına girer. Buhara'ya sefer yapmasını söyler ve muzaffer olacağını müjdeler. O da şükrâne olmak üzere ona bir türbe yaptırır (Köprülü, 1976).

 

KAYNAKLAR

Cebecioğlu E., "Hoca Ahmet Yesevî", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1993.

Hekimoğlu, Vecihi Sefa Fuat, ve Taştanov, Zhanabek, “Sayram'da Sovyet Repressiya Politikaları ”, Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, Ekim (Ekim 2023), 409-20. https://doi.org/10.53718/gttad.1267293.

Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 3. bs., Ankara, 1976.

Özkan, İsa. “XIX. Ve XX. Yüzyıl Uygur Tarihleri Ve Ahmet Yesevî’nin Doğum Yeri Meselesi”. Bilig, sy. 26: 1-10, Haziran 2003.

TDV İslam Ansiklopedisi, 1994.

Tosun, Necdet, Yesevîlik’te Zikr-i Erre, Keşkül, sayı 6, 2008.