Kripto varlık piyasaları geleneksel finansal sistemlerden oldukça farklıdır. Bu piyasaların dinamik ve 7/24 işleyen dünyasında, alım satım işlemlerinin verimli ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan temel bir yapı vardır. Bu yapı emir mimarisidir (order book architecture). Emir mimarisi, bir kripto varlık borsasında emirlerin alınması, işlenmesi, eşleştirilmesi ve sonuçlandırılması süreçlerini kapsayan yazılım ve donanım altyapısını ifade eder. Mimari, merkezi veya merkeziyetsiz bir kripto varlık borsasında belirli bir çift için (örneğin BTC/USDT) piyasa talebinin ve arzının gerçek zamanlı bir kaydını tutar. Emir mimarisi, yalnızca bir liste olmaktan öte, fiyat keşfi, likidite ve derinlik gibi kritik unsurları belirleyen, bir borsanın adeta kalbidir.
Kripto varlık piyasaları, 2009'da Bitcoin'in ortaya çıkışından bu yana hızla evrilerek 2025 itibarıyla trilyon dolarlık bir hacme ulaşmıştır.[¹] Geleneksel borsa sistemlerinden farklı olarak, kripto emir mimarisi, blok zinciri teknolojisi sayesinde sınır ötesi ve aracısız işlemlere olanak tanır. Örneğin, New York Borsası gibi merkezi sistemlerde emir defterleri regüle edilmiş kurumlar tarafından yönetilirken, kripto borsalarında bu yapı hem merkezi hem de merkeziyetsiz modellerle çalışır, bu da volatiliteyi artırırken inovasyonu teşvik eder.
Emir Defteri
Emir mimarisinin merkezinde emir defteri (order book) bulunur. Emir defteri, trader’ların bir kripto varlığı belirli fiyatlardan alma (alış emirleri veya bid) veya satma (satış emirleri veya ask) niyetlerini gösteren, sürekli güncellenen elektronik bir listedir. Emir defteri, borsaların kullanıcı arayüzlerinde genellikle grafik bir tablo olarak görüntülenir; alış tarafı yeşil, satış tarafı kırmızı renkle vurgulanır. Ancak, bu defterler manipülasyona açıktır – örneğin, spoofing adı verilen bir taktikle büyük hacimli sahte emirler girilerek piyasa yanıltılabilir, bu da düzenleyici kurumlar tarafından sıkı denetim gerektirir.[²] Emir defterine erişim, modern borsalarda API'ler (Application Programming Interfaces) üzerinden sağlanır, bu sayede algoritmik trading bot'ları gerçek zamanlı verileri çekerek otomatik işlem yapabilir. Örneğin, Binance API'si gibi araçlar, defter derinliğini saniyede binlerce kez günceller, ancak bu hız, flash crash gibi ani piyasa çöküşlerine yol açabilir. Bu nedenle, trader'lar defteri analiz etmek için TradingView gibi platformları kullanır.
Emir Defterinin Yapısı
Emir defteri, tipik olarak iki ana bölümden oluşur:
- Alış (Bid) Tarafı: Yatırımcıların varlığı satın almaya istekli oldukları fiyatları ve bu fiyatlardan ne kadar miktar (hacim) istediklerini listeler. Bu tarafta en yüksek alış fiyatı en üstte yer alır.
- Satış (Ask) Tarafı: Yatırımcıların varlığı satmaya istekli oldukları fiyatları ve bu fiyatlardan ne kadar miktar (hacim) satacaklarını listeler. Bu tarafta en düşük satış fiyatı en üstte yer alır.
Bu iki taraf arasındaki fark, bir başka ifade ile en yüksek alış ile en düşük satış fiyatı arasındaki fark ise spread olarak adlandırılır. Dar bir spread, yüksek likidite ve verimli bir piyasaya işaret eder. Spread, piyasa koşullarına göre dinamik olarak değişir; örneğin, yüksek volatilite dönemlerinde (Bitcoin'in büyük fiyat dalgalanmalarında) spread genişleyerek likidite riskini artırır. Buna karşın, USDT gibi stablecoin çiftlerinde spread genellikle mikro seviyededir (0.01% civarı), bu da arbitraj fırsatlarını doğurur.[³] Aşağıda örnek bir emir defteri tablosu yer almaktadır:
| Fiyat (USDT) | Alış Hacmi (BTC) | Alış Hacmi (BTC) | Fiyat (USDT) |
| 120000 | 5.2 | ||
| 119900 | 3.8 | ||
| 2.1 | 120100 | ||
| 4.5 | 120200 |
Bu tabloda spread, 120100 - 120000 = 100 USDT'dir.
Veri Yapıları ve Bellek Modeli
Modern emir defterleri fiyat seviyelerini “price level” kümeleri halinde tutar: her seviye için FIFO kuyruğu (çift bağlı liste) ve seviyeler için dengeli ağaç (AVL/Red‑Black) ya da radix tree. Mikro saniye mertebesinde okuma‑yazma için yapı bellek‑içi tutulur; kalıcılık gereksinimi için yalnızca “append‑only” event log’a yazılır. Bu tasarım disk I/O’yu işlem yolundan çıkarır, gecikmeyi < 1 ms hedefinde tutar. Lock‑free yapı (CAS, ring buffer) ve GC duraksamalarını azaltan kısa ömürlü nesne havuzları jitter’ı düşürür.
Sipariş dengesizliği (Order Book Imbalance, OBI) için önerilen metrik:
OBI = (Σ BidVol₁..k − Σ AskVol₁..k) / (Σ BidVol₁..k + Σ AskVol₁..k).[⁴] OBI’nin mutlak değeri yükseldikçe mikro‑trend hızlanma olasılığı artar; OBI’yi ATR ile normalize edip sahte spoof filtrelemek yararlı olur.[⁵]
Emir Mimarisinin Temel Bileşenleri
Etkili bir emir mimarisi, yalnızca defterden ibaret değildir; bir dizi karmaşık sistemin uyumlu çalışmasını gerektirir:
1. Eşleştirme Motoru
Eşleştirme motoru (matching engine), emir mimarisinin en kritik bileşenidir. Eşleştirme motoru, emir defterindeki uygun alış ve satış emirlerini bulup eşleştiren bir algoritmadır.
Eşleştirme motoru, yüksek performanslı bir işlemci mimarisi gerektirir. Genellikle C++ veya Rust gibi düşük seviyeli dillerle yazılır ve çoklu iş parçacığı (multi-threading) ile paralel işlem yapar. Bu motorlar, olay güdümlü mimari (event-driven architecture) ve kuyruk tabanlı sistemlerle (message queues) çalışarak milisaniye altı gecikmeyle emirleri eşleştirir. Veritabanı olarak genellikle bellek içi (in-memory) çözümler tercih edilir; Redis veya Memcached gibi sistemler, emir defteri verilerini hızlıca erişilebilir kılar.
Söz gelimi, bir alıcının belirlediği fiyat, bir satıcının belirlediği fiyata eşit veya ondan yüksekse, motor bir takası tetikler. Bu motorun hızı ve verimliliği, borsanın genel işlem hacmi ve performansı için kritik önem taşır. Söz gelimi, Nasdaq gibi geleneksel borsalarda benzer motorlar saniyede milyonlarca işlem (TPS) işlerken, kripto borsalarında bu rakam mesela 100,000 TPS'ye ulaşabilir, ancak ağ tıkanıklıklarında gecikmeler yaşanır.[⁶]
2. Gecikme Bütçesi ve Eşzamanlılık
Gecikme bütçesi (p99 hedefleri, µs): ağ girişi 50–150, gateway doğrulama 50–100, risk kontrolleri 50–200, eşleştirme 100–300, yayın 50–150. Toplam p99 < 1.5 ms.[⁷] Microburst anlarında kuyruk kabarmasını önlemek için backpressure ve admission control uygulanır.[⁸]
Eşzamanlılık ve tutarlılık: eşleştirme tek bir mantıksal “sıra noktası”nda yapılır. Çok çekirdek için parite‑shard tasarımı (örn. BTC/USDT shard‑A, ETH/USDT shard‑B); shard içinde tek yazar ilkesiyle lineerleştirme. Yayın kanalı (market data) lock‑free SPSC ring buffer ile akar.
3. Emir Türleri
Emir mimarisi, farklı ticaret stratejilerine olanak tanıyan çeşitli emir türlerini yönetir. Limit emri, market emri, stop emri gibi türler trader’ın risk ve getiri tercihlerine göre şekillenir.
- Limit Emri: Yatırımcıların varlığı yalnızca belirledikleri veya daha iyi bir fiyattan almak/satmak için deftere koydukları emirlerdir. Emir defterini oluşturan temel emirlerdir.
- Market Emri: Varlığı o anki en iyi mevcut market fiyatından hemen almak/satmak için verilen emirlerdir. Bu emirler, emir defterindeki mevcut limit emirleriyle anında eşleşerek likiditeyi tüketir.
- Stop Emri: Varlık fiyatı belirli bir seviyeye ulaştığında tetiklenen ve genellikle market emri olarak çalışan emirlerdir.
- Stop-Limit Emri: Belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında devreye giren ve sadece belirlenen limit fiyatla ya da daha iyi bir fiyatla gerçekleşen emirdir. Stop fiyat tetikleyici, limit fiyat ise işlem sınırıdır.[⁹]
- Trailing Stop Emri: Fiyat yükseldikçe takip eden, ama düşmeye başladığında belirli bir mesafede durup işlemi tetikleyen emir türüdür. Stop seviyesi, piyasa lehine hareket ettikçe güncellenir; aksi yönde hareket başladığında sabit kalır ve tetiklenmeyi bekler.[¹⁰]
- Iceberg Emri: Büyük hacmi küçük parçalara bölerek gizli tutar. Örneğin, bir kurumsal yatırımcı 100 BTC'yi 10'arlık parçalara bölerek piyasa etkisini minimize eder.[¹¹]
- TWAP: Zaman ağırlıklı ortalama fiyatla işlem yapmak için kullanılır, genellikle büyük hacimli işlemlerde fiyat dalgalanmalarını azaltır. İngilizce açılımı Time-Weighted Average Price.
Bu emir türlerinin yazılım tarafında işlenmesi, durum makineleri (state machines) ve tetikleyiciler (triggers) ile gerçekleştirilir. Söz gelimi, bir stop emri tetiklendiğinde sistem, belirli bir olayın gerçekleştiğini algılayarak emir türünü market emrine dönüştürür. Bu dönüşüm, yazılımda olay dinleyicileri (event listeners) ve callback fonksiyonları ile sağlanır.
4. Durum Makinesi ve Hijyen
Durum makinesi: NEW → (QUEUED|TRIGGERED) → PARTIAL_FILL* → FILLED/CANCELLED/EXPIRED. Stop ve trailing stop, tetikleyici alt‑durumlarla ilerler. Geçişler idempotent tutulur; tekrar eden mesajlarda aynı sonuç garanti edilir (çifte yürütme engeli).
5. Derinlik ve Likidite
Emir defteri, piyasa derinliğini gösterir. Derinlik, mevcut fiyata yakın farklı fiyat seviyelerinde ne kadar hacmin (alım ve satım emri) bulunduğunu ifade eder.
- Yüksek Likidite: Emir defterinde, fiyat aralığının her iki tarafında da büyük hacimli emirler bulunması, varlığın fiyatını önemli ölçüde etkilemeden büyük işlemlerin kolayca yapılabileceği anlamına gelir. Bu, fiyat kaymasını (slippage) azaltır.[¹²]
- Düşük Likidite: Emir defterinde az sayıda ve düşük hacimli emirler bulunması, büyük bir işlemin fiyatı keskin bir şekilde hareket ettirebileceği anlamına gelir.
CEX ve DEX Emir Mimarileri
Kripto varlık piyasaları, emir mimarisi yaklaşımına göre iki ana kategoriye ayrılır:
CEX (Merkezi Borsalar)
- Yapı: Emir defteri ve eşleştirme motoru, borsanın merkezi sunucularında tutulur ve çalıştırılır.
- Avantajları: Yüksek işlem hızı (düşük gecikme), düşük işlem ücretleri, yüksek likidite ve karmaşık emir türlerini destekleme becerisi.
DEX (Merkeziyetsiz Borsalar)
DEX'lerdeki emir mimarisi. Merkeziyetsizlik prensibini korumak için farklı yaklaşımlar kullanır:
- Zincir Üstü (On-Chain) Emir Defteri: Her emir ve eşleştirme, doğrudan blok zinciri üzerinde bir akıllı kontrat aracılığıyla gerçekleşir. Bu, tam şeffaflık ve merkeziyetsizlik sağlar ancak yavaş işlem hızına ve yüksek gas ücretlerine yol açar. Akıllı kontratların yazılım mimarisi, Solidity gibi domain-specific dillerle geliştirilir ve gaz optimizasyonu gibi mühendislik problemleri içerir.
- Zincir Dışı (Off-Chain) Emir Defteri: Zincir dışı mimariler, dağıtık sistemler (distributed systems) kapsamında ele alınır. Bu sistemlerde tutarlılık (consistency), erişilebilirlik (availability) ve bölünme toleransı (partition tolerance) arasında bir denge kurmak gerekir —CAP teoremi burada kritik rol oynar.[¹⁴] Emir defteri verileri, genellikle Kafka gibi dağıtık mesajlaşma sistemleriyle işlenir ve mikroservis mimarisiyle modüler hale getirilir. Mimaride emirler, blok zinciri dışında (merkeziyetsiz bir şekilde) bir 'relay' sistemi veya başka bir zincir dışı çözümde saklanır ve eşleştirilir, ancak sonuçlar ve fon yerleşimi blok zincirinde kesinleştirilir. Bu, hızı artırır ve maliyetleri düşürürken merkeziyetsizliği koruma hedefi güder. Söz gelimi, hibrit modellerde dYdX gibi platformlar, zincir dışı eşleştirmeyi Layer 2 (Ethereum ölçekleme) ile birleştirerek saniyede binlerce işlem yapar.
Senkron, CAP ve AMM Mühendisliği
Ağ ve zaman senkronu: IEEE‑1588 PTP ile düğümler arası saat hatası <100 µs; zincir üstü zaman damgası ile mutabakat penceresi hizalanır. CEX gateway’inde özel binary protokol + token‑bucket rate limit; DDoS ve replay’e karşı nonce/TS doğrulaması.
CAP gerçekleri: zincir dışı order book + zincir üstü mutabakat hibritinde ağ bölünmesinde “available + eventual consistency” kaçınılmaz. Çakışma çözümü için sequencer‑stamp + deterministik tie‑break tercih edilir.
AMM mühendisliği: konsantre likiditede fee‑tick ve re‑balance işlemlerinin gaz maliyeti LP getirisiyle birlikte optimizasyon problemi oluşturur; oracle gecikmesi arbitraj maliyetini belirgin etkiler.
Performans ve Güvenlik
Emir mimarisinin başarısı, işlem hızı, sistem kararlılığı ve güvenlik ile ölçülür. Yüksek işlem hacmi altında sistemin çökmeden çalışabilmesi için ölçeklenebilirlik (scalability) ve hata toleransı (fault tolerance) önemlidir.
Performans testleri için JMeter, Locust gibi araçlarla TPS (Transaction Per Second) ölçümleri yapılır. Güvenlik açısından ise emir mimarisi sistemleri, saldırı tespit sistemleri (intrusion detection systems), sıfır güven (zero trust) mimarileri ve rate-limiting gibi önlemlerle korunur.
SLO’lar: p99 işlem gecikmesi 1.5 ms, p999 3 ms; drop oranı < 1e‑5. Kaos testleri: gecikme enjeksiyonu, tek düğüm kaybı, NIC kuyruğu dolumu, disk fsync yavaşlatma. Kök neden analizi için causal chain log alanları: order_id, seq_no, ts_in, ts_out, shard, risk_result. Timestamp’ler UTC’ye izlenebilir tutulur.[¹⁶]
Ön‑ticaret risk kontrolleri: max notional, price band, self‑trade koruması, OCO tutarlılığı, mark‑price sapma eşiği. Post‑trade PnL ve teminat güncellemesi write‑behind ile log’a, kullanıcı bakiyesi read‑through cache’ten.
Kötüye kullanım tespiti: spoofing, layering, quote‑stuffing, wash trade için çevrim‑içi anomaliler. Kısa pencereli (250–500 ms) özellikler, z‑score + EWMA ile uyarı; pencereler arası birleşik skorla otomatik “cancel throttle”.
Modelleme ve Simülasyon
Kuyruk modeli: tek shard M/M/1 yaklaşımıyla bekleme süresi ≈ 1/(μ−λ). p95 hedefi bozuluyorsa shard çoğalt ya da admission control uygula.
Deterministik yeniden yürütme: zaman damgalı L2/L3 akışından strateji what‑if simülasyonları. Farklı callback/trigger yapılandırmalarıyla dolum kalitesi ve slippage karşılaştırılır; sonuçlar run‑id ile versiyonlanır.
Gelecek: ML Entegresi
OB akışından residual imbalance ve queue depletion time tahminleyen hafif GRU/Temporal‑CNN. Özellikler: derinlik 1–5 tick, iptal/yerine‑koyma oranı, trade‑to‑quote, implied spread. Üretimde yalnızca çıkarım; p50 <200 µs için TinyML biçimine indirgeme.
Sonuç
Kripto varlık piyasalarında emir mimarisi, sadece finansal değil aynı zamanda yazılımsal bir mühendislik problemidir. Yüksek performanslı eşleştirme motorları, gelişmiş emir türleri ve güvenli mimari tasarımları, borsaların rekabet gücünü belirler.
Kripto varlıkların alım satım ortamı, büyük ölçüde emir mimarisinin etkinliğine bağlıdır. İster bir CEX'in hız ve likidite odaklı merkezi eşleştirme motoru, ister bir DEX'in şeffaflık ve otonomi odaklı zincir üstü çözümü olsun, bu mimari; fiyatların nasıl oluştuğunu, bir piyasanın ne kadar derin ve likit olduğunu ve sonuç olarak bir yatırımcının alım satım stratejisinin ne kadar başarılı olabileceğini belirler.
Gelecekte, emir mimarisi AI tabanlı öngörü motorları ile entegre olabilir, söz gelimi makine öğrenimiyle likidite tahminleri yaparak slippage'ı minimize edebilir. Bu entegrasyon, bilgisayar mühendisliğinde makine öğrenimi (machine learning) ve büyük veri (big data) altyapılarının bir araya gelmesini gerektirir. Özellikle zaman serisi analizi (time series analysis) ve anomali tespiti (anomaly detection) algoritmaları, emir defteri verilerinden anlamlı öngörüler çıkarabilir. Ayrıca, güvenlik açısından emir mimarisi sistemleri, saldırı tespit sistemleri (intrusion detection systems) ve sıfır güven (zero trust) mimarileri ile korunmalıdır. Ayrıca, Amerika’da SEC, Çin’de CSRC, AB’de ESMA ve Türkiye’de SPK gibi regülatörlerin DEX'leri denetim altına alma çabaları, merkeziyetsizliği korurken güvenliği artırabilir, böylece kripto piyasaları daha olgun bir yapıya evrilir. Kripto piyasaları olgunlaşmaya devam ettikçe, emir mimarisi teknolojileri de hız, güvenlik ve merkeziyetsizlik arasında daha iyi bir denge kurmak için gelişmeye devam edecektir.
Referanslar
[1] Reuters raporu (Temmuz 2025), kripto sektörünün 4 trilyon doları aştığını belirtiyor.
[2] Ciamac C. Moallemi, "OR Forum - The cost of Latency in High-Frequency Trading", Operations Research, Cilt: 61, Sayı: 5, 2013, ss. 1070-1086.
[3] https://www.statista.com/statistics/730876/cryptocurrency-maket-value/?srsltid=AfmBOopiy4cDhqYql-k5-VIQOPHo8B47o3WxdvQUgN8sDlE0R9KY3Gtp (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[4] Aditya Nittur Anantha vd., "Order Book Filtration and Directional Signal Extraction at High Frequency", Arxiv, 2025.
[5] M. D. Gould vd. “Limit order books” Quantitative Finance, 2013.
[6] https://habr.com/en/articles/581170/ (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[7] MiFID II RTS-25, zaman senkronizasyonu ve damga hassasiyeti.
[8] Ciamac C. Moallemi, Mehmet Sağlam, "OR Forum—The Cost of Latency in High-Frequency Trading", Operations Research, Cilt: 61, Sayı:5, 2013, ss. 1070-1086. https://doi.org/10.1287/opre.2013.1165
[9] https://www.gemini.com/cryptopedia/what-is-a-stop-limit-order (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[10] https://support.kraken.com/tr/articles/trailing-stop-orders (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[11] https://support.kraken.com/tr/articles/iceberg-orders (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[12] https://questdb.com/glossary/order-book-imbalance/ (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[13] Nasdaq, “Genium INET Market Model”, 2022 rev. 2.16.
[14] Tianyi Li vd., "Blockchains: Fusing Platform Functionalities Under the CAP Tradeoff" (June 08, 2024). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4748826 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4748826; CAP Teoremi için https://www.geeksforgeeks.org/computer-networks/cap-theorem-in-blockchain/ (Erişim tarihi: 28 Eylül 2025).
[15] H. Adams vd. “Uniswap v3 Core,” 2021.
[16] ESMA, RTS-25.
Sözlükçe
Admission Control. Sayı sınırlı, dolduysa dışarıda bekle.
AMM. DEX'lerde popüler. Fiyatı havuzdaki kriptoya göre otomatik belirler. Formül mutfakta, garson zincirde.
Akıllı Kontrat. Şartlar oluşunca otomatik çalışır. DEX'lerin temeli.
API. Borsa bunun sayesinde başka programlarla konuşabiliyor.
Arbitraj. Fiyat farkından kâr çalma. Spread yiyebilir.
Ask. Şu fiyattan satarım.
Backpressure. Sistem yeter dediğinde gazı kes, yoksa boru patlar.
Backtest. Dün olsa ne olurdu? İşe yarar mı, o ayrı konu.
Balina. Zengin abi veya abla.
Bid. Şu fiyattan alırım.
Callback. Esneme payı. Fazla dar olursa nefes alamaz, fazla geniş olursa köpek kaçar.
Cancel/Replace. Emir WhatsApp’ı.
CAP Üçgeni. Tutarlılık, erişilebilirlik, bölünme toleransı. Üçü birden yok; ikisini seç, üçüncü trip atar.
CEX. Fonlarını emanet ettiğin, tek bir şirketin yönettiği borsa. Binance, Coinbase gibi.
Data Availability. Veri kaybolmadı garantisi.
Derinlik. Defterin ne kadar dolu olduğu. Derinlik yoksa gemi yüzmez.
DEX. Fonların sende kalır.
Durum Makinesi. Yazılımın sadece belirli kurallarla oynayabildiği oyun. Yazılımın trafik lambası da diyebilirsin.
Emir. Bunu almak istiyorum ya da bunu satmak istiyorum….
Emir Defteri. Kimin, neyi, hangi fiyattan almak veya satmak istiyor. Alış satış listesi de diyebilirsin.
Eşleştirme. Alıcı da satıcı da tamam der.
Eşleştirme Motoru. Emirleri eşleştiren robot.
Finality. Dönüş yok!
Flash Loan. DEX'lerde teminatsız, anlık kredi alma. Arbitraj için kullanılır.
FOMO. Tren kaçıyor duygusu.
Gas Ücreti. İşlemlerin blok zincirinde yapılabilmesi için ödenen şey. DEX'lerde olur.
GRU/TCN. OB verisini kemirip kısa vadeli tahmin fısıldayan şey.
HODL. Mezara kadar tutma.
Iceberg Emri. Hacmi gizlemek için gizli gizli verilen emir. Sonunda sürpriz var.
İdempotent İşlem. Aynı olayı iki kere yapsan da bir kere olmuş sayılır.
Konsantre Likidite. Havuzu hortumla dar alana toplamak. Verim artar, sıçrama da büyür.
Latency. Nefes alma süresi, tıkla-oldu arası. Ne kadar kısa olursa o kadar iyi, p99 kaçıyorsa iş tezgaha kalır.
Limit Emri. Fiyat şu olursa al ve fiyat şu olursa sat. Pazarlıkçı.
Likidite. Piyasada ne kadar çok para olduğu.
M/M/1. λ < μ değilse sırada sandviç ye.
Market Emri. Hemen şimdi al veya hemen şimdi sat. Doldur geç.
Multi-threading. Bilgisayarın aynı anda birden çok iş yapması. Emirleri hızla işlemek için şart.
OBI. Defterin terazisi.
Oracle. Blok zincirine veri sağlayan sistem. AMM'lerde önemli, geç gelirse herkes üşür.
p99/p999. Yüzden 99’u şu sürede bitti demenin kibar hali.
Price Band. Tavan-tabanın kuzeni.
Price Level. Dolarsa hareket var, boşsa hayal.
Price-Time Priority. Torpil yok, erken gelen oturur.
Pump & Dump. Tokatlama.
Quote-Stuffing. Defterin beynini yakma.
Replay/DDoS. Eski paketi yeni diye okutma ve musluğu sonuna kadar açıp boğma.
Ring Buffer. Tur bindirince kilit açılmaz.
Risk Kontrolü. Limitin var mı?
Self-Trade. Wash Trade’in alt kümesi.
Self-Trade Koruması. Kendinden alıp satma. Boşa işlem ücreti ödeme.
Sequencer. On-chain tarafta damga vuran sıra memuru.
Shard. Herkese ayrı sıramatik.
Slippage. Sen emri verirken beklediğin fiyatla, emrin gerçekleştiği fiyat arasındaki fark. Düşük likiditede çok olur.
Spoofing/Layering. Gösterip vermeme.
Spread. Ne kadar dar ise, piyasa o kadar iyi.
Stop Emri. Zarar durdurma veya kâr alma.
Stop-Limit. Zil çalınca al.
TIF. Emrin ömrü. Seç beğen.
Trailing Stop. Fiyatı koklayan tasmalı köpek.
TWAP. Emri fiyata yedirme.
Wash Trade. Kendin çal kendin oyna.
Yastık. Düşerse can acımaz, çünkü yastığın var.
Zincir Üstü. İşlem ve veri tamamen blok zincirinde kayıtlı. Yavaş ve pahalı.
Zincir Dışı. İşlem blok zinciri dışında yapılır, sonuç zincire kaydedilir. Hem hızlı ve hem ucuz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder