16 Şubat 2018 Cuma

Osmanlı'da Yenileşme Hareketleri Çalışma Sorularının Çözümleri-1

1. Osmanlı Devletinin temeli hangi kavrama dayanmaktadır?

Osmanlı Devleti, Türk Devlet geleneğinden, İslam dininin değerlerinden ve hakim olduğu coğrafyalardaki yönetim anlayışlarından da yararlanarak çağının çok ilerisinde özgün bir yapı kurmuştur. Osmanlı Devletinin teorik temeli# A D A L E T # kavramına dayanmaktadır.

2. 2. Bayezit İtalyan ressam Michelangelo'yu hangi amaçla İstanbul'a davet etmiştir?
2. Bayezit ve 1. Selim dönemlerinde Michelangelo ve Leonardo da Vinci'nin İstanbul'a getirtilmesi için bazı  teşebbüslerde bulunulmuştur. 2. Bayezit'in Michelangelo'yu davet etme sebebi, Haliç ve Galata üzerine bir köprü yaptırmaktır. Leonardo daVinci, padişaha yazdığı mektupta Haliç ve Boğaz üzerine bir köprü yapmaya hazır olduğunu ifade eder. Köprü yapımıyla ilgili projeyi duyan Michelangelo da İstanbul'a gelmek ister; ancak teşebbüsler sonuç vermez.

3. Pargalı İbrahim Paşa neden halk tarafından sert eleştirilere maruz kalmıştır?
1526'da Budin'e girerek Macar İmparatorluğuna son veren Osmanlı ordusu buradan alınan hazinelerle birlikte bazı heykelleri de İstanbul'a getirir. Herkül, Apollon ve Diana heykelleri At Meydanına İbrahim Paşa'nın sarayının önüne dikilir. İslam geleneğine aykırı bu heykellerin dikilmesinden dolayı Pargalı İbrahim Paşa'ya F r e n k   İ b r a h i m   P a ş a lakabı takılır ve paşa halkın çok sert eleştirilerine maruz kalır.

4. 17. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Avrupa arasındaki teknolojik gelişme farkının en belirgin olduğu alan hangisidir?
17. yüzyıl Osmanlı Devleti ile Avrupa arasında teknolojik gelişmeler açısından çok ciddi farklar görülmektedir. Bu farkların en belirgin olduğu alan askerliktir.

5. Karlofça Antlaşmasının diplomasi açısından anlam ve önemi nedir?
Karlofça Antlaşması, Osmanlı yayılmasının ve hakimiyetinin durduğunun ve Osmanlı gücünün artık Avrupalı Devletler nezdinde silindiğinin belgelenmesi bakımından diplomatik bir önem taşır. Zira artık büyük Avrupa Devletleri bu antlaşmadan sonra ortak çıkarları için Osmanlı'nın içişlerine karışma hakkına sahip olduklarını kabul ettirme yolunda adımlar atarlar.

6. Yirmisekiz Mehmet Çelebi Paris'e hangi amaçla gönderilmiştir?
Yirmisekiz Mehmet Çelebi, Paris'in medeniyet sırlarını öğrenmesi ve uygulanabilir olanları ülkeye getirmesi için Paris'e gönderilmiştir.

7. İbrahim Müteferrika'nın hangi eseri Avrupalılaşma hareketinin beyannamesi niteliğindedir?
İbrahim Müteferrika'nın, 1. Mahmut'un tahta çıktığı 1730 yılında yazdığı Usul'ül-Hikem fi Nizam'ül-Ümem (Milletlerin Düzeninde İlmı̂ Usüller) adlı eseri Avrupalılaşma hareketinin beyannamesi olarak kabul edilir. Söz konusu kitap, Osmanlı Devletinin değişen idari, askeri, siyasi ve iktisadi şartlara ayak uydurmasına ilişkin bir takım çözüm önerileri içermektedir. Müteferrika'nın kitabını ayrıcalıklı kılan unsur, Avrupa'daki gelişmelerden haberdar olmasından dolayı tespitlerinde isabetli olması ve değişen zamanın şartlarını göz önünde bulunduran çözümler önermesidir. Yazarın diğer eserleri:
  • Risâle-i İslamiyye, 1710
  • Vesilet-üt-Tıbâa, 1726

8. Avupa bilim ve tekniği ile ilk ciddi temas nasıl olmuştur?
Macar Baron de Tott'un Mühendishane'de verdiği dersler, Avrupa bilim ve tekniği ile ilk ciddi temas olarak kabul edilmektedir. Baron de Tott mühendishanenin kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır. Mühendis ve topçu birliğinin eğitilmesi konusunda gayret göstermiş, dökümhaneyi yeniden düzenlemiştir. Ayrıca doğrusal trigonometri gibi derslerin sorumluluğunu bizzat üzerine almıştır.

9. Avrupa'da daimi elçilikler hangi padişah döneminde kurulmuştur?
İlk defa 3. Selim zamanında Avrupa'da daimi elçilikler kurulmuştur. İlk elçiler Londra, Viyana, Berlin ve Paris'e üçer yıllığına gönderilmiştir.  

10. 3. Selim'in Avrupa ilişkilerine getirdiği yeni boyut nedir?
3. Selimden önce Avrupa'yı küçümseme ve ciddiye almama anlayışı söz konusuydu. Avrupalılar yüzyıllardan beri Osmanlı Devletinde daimi elçilikler bulundurdukları halde Osmanlı Devletinin hiçbir yabancı ülkede kalıcı diplomatik temsilcisi yoktu. Sadece haberleşmek ya da bazı bilgiler edinmek amacıyla kısa süreli geçici elçiler görevlendirilmişti. 3. Selim 1792'de belli başlı Avrupa Şehirlerine daimi elçilikler açma kararı aldı. Avrupa ile doğrudan doğruya temas anlamına gelen bu teşebbüs, aynı zamanda Avrupa'yı görmüş devlet adamları yetiştirme yönünde atılan ilk adımdı.

11. 2. Mahmut'un askeri yenileşmeler için yüzünü Prusya'ya dönmesinin sebebi nedir?
2. Mahmut dönemine kadar Osmanlı padişahları orduda düzenlemeler yapmak ve Avrupa'nın askeri tekniklerinden istifade etmek için genellikle Fransa'dan subay ve mühendis getirmekteydiler. 2. Mahmut Fransa'nın politikalarından rahatsız olduğu için askeri yenileşmeler için Prusya'ya yönelmiştir.

12. Osmanlı Devletinde her alanda  yenilik hareketlerinin zorunlu hale getiren sebepler nelerdir?
18. yüzyıl sonlarında artık fetihlerin durması ve toprak kayıplarının başlamış olması, buna bağlı olarak da gelir seviyesinin düşmesi, pek çok alanda kendini gözden geçirerek geleneksel yapısını esnetmesini ve yenilik hareketlerini başlatmasını zorunlu hale getirmiştir.

13. Islahat hareketleri kimler tarafından yönlendirilmiştir?
Islahat adı verilen yenileşme hareketleri, Batı'yı yakından takip eden, Batılılaşmanın önemine inanmış devlet adamları tarafından yönlendirilmiştir.

14. Türkçe kitaplar basan ilk Türk matbaası ne zaman kurulmuştur?
Osmanlı ülkesinde 15. yüzyıldan itibaren İstanbul, Selanik, İzmir gibi şehirlerde matbaaların olduğu bilinmekteyse de Türkçe harflerle Türkçe kitaplar basan ilk Türk matbaası 1727 yılında İstanbul'da faaliyet göstermeye başlar.

15. Osmanlı Devletinin 19. yüzyılda idrak ettiği değişimler üzerinde Fransız İhtilalinin nasıl bir etkisi olmuştur?
Dünyayı insan hak ve özgürlükleri fikirleriyle ve milliyetçilikle tanıştıran 1789 İhtilali, öncelikle Osmanlı gibi büyük imparatorlukları etkilemiştir. Monarşiyle idare edilen Osmanlı, önce Tanzimat Fermanını sonra da Islahat Fermanını ilan etmek zorunda kalmıştır.

16. Osmanlı Devlet Teşkilatının bozulmasının sebepleri nelerdir?
Osmanlı Devletinin kurumsal yapısının çözülmesinin sebepleri, ülkenin genişlemesi, idare ve eğitim sistemindeki disiplinsizlikler, kendini yenileyemeyen yapısal atalet; mücadele halinde olunan Batı toplum ve ülkelerindeki gelişmelerden habersiz kalınmasıdır.

17. Tanzimat dönemi yenileşme çalışmalarının ortak özelliği nedir?
18. yüzyıl sonlarından itibaren devlet kurumlarındaki bozulmanın geleneksel kimi tedbirlerle düzeltilemeyeceği görüldü. Bu dönemden sonra devlet kurumlarını genel bir düzeltme anlayışı ortaya çıktı. Bu düzeltmeler bazen yenileme, bazen iyileştirme ve bazen de kökten kaldırılıp yerine yenisini kurma biçimindedir. Fakat bütün bu çalışmaların ortak noktası model olarak Batı'nın alınması olmuştur.

18. Tanzimat sürecinde yenileşme çalışmalarının başarısını sınırlandıran faktörler nelerdir?
Tanzimat döneminde Batı tarzı kurumlar oluşturulurken bir yandan da eski kurumların varlığını sürdürmesi sorun oluşturmuş ve yenileşme çalışmalarının başarısını sınırlandırmıştır.

19. 18. yüzyıldan itibaren gerçekleştirilen yenilik çabalarının klasik dönemdeki çabalardan farkı neydi?
18. yüzyıldan itibaren klasik dönemdeki iyileştirme çabalarından farklı olarak Batı tarzı bir devlet ve toplum oluşturma amacı taşıyan reform çabaları dikkat çekmektedir.

20. Islahat Fermanının en önemli önerisi ne olmuştur?
Islahat Fermanının en önemli önerisi Müslüman-Gayrimüslim ayrımının ortadan kaldırılması olmuştur.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder