19 Ekim 2025 Pazar

TYBS301 Sistem Tasarımı

Bölüm 1: Bilişim Sistemleri

1.1 Temel Kavramlar

(Sistem tanımı/özellikleri, sistem düşüncesi, tarihçe, alt sistem vs.)

 1) Sistem nedir?

Bir amacı olan, sınırları tanımlı, bileşenleri/alt sistemleri karşılıklı etkileşim içinde çalışan; girdi → işlem → çıktı üreten ve geri bildirim mekanizması bulunan yapıdır.

2) Sistem analizi ve tasarımı nedir?

Mevcut ya da kurulacak bir bilgi sisteminin iş hedeflerini karşılayacak biçimde anlaşılması, modellenmesi ve çözüm mimarisinin tasarlanması sürecidir. 

4)Tek başına bir sistem olmakla beraber bir sistemin bileşenlerinden biri olan sisteme ne denir?

-alt sistem


5) Rigby'ye göre sistem nelerin bir kombinasyonudur?

Rigby'ye (2003) göre sistem,

donanım

yazılım 

ve belleğin

kombinasyonudur.

9) Sistem fikri nedir?

Sistem fikri, bir konuyu veya problemi parçalarına ayırmak yerine, onu bir bütün olarak, parçalar arasındaki etkileşimlerle birlikte ele alan bir yaklaşımdır. 

13) Sistem düşüncesindeki temel gelişmeler ne zaman ortaya çıkmıştır?

Sistem düşüncesindeki temel gelişmeler ve olayların sistem görüşü ile incelenmesi isteklerinin ortaya çıkışı 1940'lı yıllara rastlamaktadır.

14) Sistem bilimleri, bir dizi olayın birbirlerine zincirleme bağlanmaları ve uzun bir ... sürecinin sonucunda, güncel koşulların uygun ortamında ortaya çıkabilmiştir.

neden-sonuç


15) Uzmanlaşma ve otomasyon bir yandan ... özlemlerini karşılarken, öte yandan sorunların, sistemlerin ve işlevlerin giderek daha küçük parçalara ayrılmasına neden olmuştur.

verimlilik


16) Bütünsel yaklaşımın temel düşüncesi nedir?

Bütünsel yaklaşımın temel düşüncesi, incelenen sistemi bir bütün olarak görmektir. Yani sistemin içerdiği sorunların birbirlerinden soyutlanamayacağını kabul etmektir.


17) Bilimsel yaklaşım yalnızca bilimden yararlanmakla yetinmemiş aynı zamanda bilimsel bir ... yöntemi de geliştirmiştir.

çözüm


18) Disiplinler arası yaklaşımın temel düşüncesi nedir?

Disiplinler arası yaklaşımın temel düşüncesi, incelenen sorun üzerine değişik görüş açılarını yöneltmektir. 


19) Sistemlerin ortak noktaları nelerdir?

öğe

özellik

faaliyet

durum


20) Sistemin öğeleri arasındaki her tür ve yöndeki akışa ne denir?

ilişki


21) Özellikle ... sistemlerde görülen ilişki türü mantıksal ilişkidir.

soyut


22) Matematiksel ilişki ... ilişkinin özel bir türüdür.

mantıksal


23) ... yapısı olan her nesne belli bir gereksinimden doğmuştur.

İnsan


24) Sistemin özellikleri nelerdir?

Her sistem bir amaca hizmet eder.

Her sistemin bir sınırı vardır.

Sistem bileşenlerden oluşur.

Bileşenler arasında ilişkiler vardır.

Her sistem çevresi ile etkileşimde bulunur.

Çevresi ile etkileşimi sağlamak üzere giriş ve çıkış olanakları ve gerekirse kullanıcı arabirimi bulunur.

Her sistemin kısıtları vardır.


25) Her sistem bir ... için gerçeklenir. 

amaç

54) Sistemin en iyi tanımı hangisidir?

Belli bir işi yerine getirmek üzere bir araya gelmiş ve birlikte çalışan öğeler kümesine sistem denir.


55) Sistemin özellikleri nelerdir?

Her sistem bir amaca hizmet eder.

Sistem bileşenlerden oluşur.

Bileşenler arasında ilişkiler vardır.

Her sistem çevresi ile etkileşimde bulunur.


68) Endüstri devrimi ne zaman başlamıştır?

1750'lerden sonra


69) Uygulamalı bilimler ne zaman gelişmiştir?

1850'lerden sonra

70) Temel bilimlerde uzmanlaşma ne zaman başlamıştır?

1880'lerden sonra


71) Endüstri mühendisliği ne zaman ön plana çıktı?

1970'lerden sonra


72) Yazılım mühendisliği ne zaman ortaya çıktı?

2000'li yıllarda


73) Sistem, aralarında bir ilişkiler kümesi sergileyen, karşılıklı etkileşim içinde belli bir amaca dorğu yönelmiş olan öğeler kümesidir. Yukarıdaki tanımda kaç anahtar kavram vardır?

öğe

ilişki

amaç


1.2 BS Uygulama Alanları

57, 58, 59

(Üretim biçimleri; işletme bağlamı)

57) Üretim biçimleri nelerdir?

Proje temelli üretim

Çoklu üretim

Parçalı üretim

Sürekli akan üretim


58) Üretim ve model sayısının az olduuğu üretim biçimi hangisidir?

Proje temelli üretim


59) Çeşidin az, buna karşın üretim miktarının çok olduğu üretim biçimi hangisidir?

Çoklu üretim


1.3 Bilişim Sistemlerinin Türleri

26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 60, 61, 62

(TPS, MIS, DSS, Uzman sistemler ve farkları/bileşenleri; “hizmet sistemleri”ni de burada topla)

26) Hizmet sistemleri nedir?

Hizmet sistemleri sadece hizmet sağlamayı amaçlayan uygulamalardır.


27) Bilişim sistemi türleri nelerdir?

İşlem ağırlıklı sistemler

Yönetim bilişim sistemleri

Karar destek sistemleri

Uzman sistemler


28) İşlem ağırlıklı sistemlerden beklenen nedir?

İşlem ağırlıklı sistemlerden beklenen, işlemlere ilişkin kayıtların hatasız biçimde tutulması, gerektiğinde kullanıcılara sunulmasıdır.


29) Karar destek sisteminin irdeleme yapabilmesi için, ... dönemlere ilişkin veriler gerekir.

geçmiş


30) Bilişim sistemlerinde ulaşılan en son nokta nedir?

uzman sistem çözümleri


31) Günümüzde en çok kullanılan uzman yöntem çözümleri hangileridir?

veri madenciliği yöntemleri


32) Uzman sistem çözümlerini, yönetim bilişim sistemlerinden ayıran en önemli fark nedir?

Uzman sistem çözümlerini, yönetim bilişim sistemlerinden ayıran en önemli fark; yönetim bilişim sistemleri veriler arasındaki ilişkileri kullanıcıya sunarken, uzman sistemler, kullanıcıya yön verecek bilgiler sunar.

60) Bilişim sistemi türleri nelerdir?

İşlem ağırlıklı sistemler

Yönetim bilişim sistemleri

Karar destek sistemleri

Uzman sistemler


61) Uzman sistem çözümlerini, yönetim bilişim sistemlerinden ayıran en önemli fark nedir?

Yönetim bilişim sistemleri veriler arasındaki ilişkileri kullanıcıya sunar. Uzman sistemler kullanıcıya yön verecek bilgiler sunar. 


62) Karar destek sisteminin bileşenleri nelerdir?

Birleştirilmiş veri tabanı

Süreçlerin matematiksel modelleri

Kullanıcı arayüzü


1.4 Sistem Geliştirme Evreleri

3 (ilk “hangi adımları kapsar?”), 3 (ikinci “aşamaları nelerdir?”), 8, 33, 34, 63

(SDLC, fazlar ve doğru sıralama; “planlama ilk evredir” notu burada dursun)

3) Sistem analizi ve tasarımı hangi adımları kapsar?

Gereksinim toplama, 

süreç–veri modelleme (DFD/ERD–UML), 

mimari/DB/UI tasarımı, 

doğrulama ve geçerleme adımlarını kapsar.

3) Sistem analizi ve tasarım aşamaları nelerdir?

planlama 

analiz

tasarım

uygulama

geliştirme


8) Sistem analizi ve tasarımı hayat döngüsü (SDLC) nedir?


Sistemin fikir → analiz → tasarım → geliştirme → test → yaygınlaştırma → bakım evrelerinden yaşam boyu geçtiği çerçevedir. Klasik (şelale) ya da artımsal/çevik varyantları vardır.

33) Bilişim geliştirme süreci hangi evrelerden oluşur?

Planlama ve Seçim

Çözümleme

Tasarım

Kurulum ve İşletme


34) Bilişim sistemi geliştirmenin ilk evresi hangisidir?

Bilişim sistemi geliştirmenin ilk evresi, planlama ve sistem seçimi evresidir. 

63) Sistem geliştirme evrelerinin doğru sıralanışı nasıldır?

1. Planlama ve Seçim

2. Çözümleme

3. Tasarım

4. Kurulum ve İşletme


1.5 Donanım Çözümleri

35, 36

(Küçük/orta ölçek donanım tercihleri)

35) Küçük boy işletmeler için ... sunuculu çözümler yeterli olabilir. 

tek


36) Orta boy işletmelerde kullanılan sunucuların işletim sisteminin ne olması önerilmektedir?

Unix ya da Linux


1.6 Geliştirme Takımı

6, 7

(Sistem analisti ve yetkinlikleri)

6) Sistem analisti kimdir?

Sistem analizi ve tasarımız konusunda uzmanlığa sahip kişilere sistem analisti denir. 

7) Sistem analistinin sahip olması gereken özellikler?


İletişim & mülakat becerileri, kolaylaştırıcılık


Modelleme (DFD, ERD, UML), gereksinim yazımı


Alan bilgisi (sektör süreçleri) + teknik okuryazarlık (DB, API, temel güvenlik)


Eleştirel düşünme, problem çözme, dokümantasyon disiplini, etik


1.7 Proje Yönetimi

37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50

(Roller, Gantt/PERT/CPM ve zamanlama metrikleri)

37) Proje yöneticisi kimdir?

Tüm projenin geliştirilmesinden sorumlu olan yöneticidir.


38) İşletme yöneticisi kimdir?

İşletmenin tümünden sorumlu olan kişiye işletme yöneticisi adı verilir.


39) Bir bilişim projesinin zamanlaması sırasında, hangi sürelere dikkat edilmelidir?

Çözümleme ve tasarım süresi

Yazılım geliştirme süresi

Yazılımın sınanması süresi

Deneme ve uygulamaya hazır etme süresi


40) Bir bilişim projesinde gerçek zamanlamayı hesaplamak kimin görevidir?

proje yöneticisi


41) Gantt gösteriminde, ... eksen zamanı gösterir.

yatay


42) Pert Gösterimi ne zaman geliştirilmiştir?

1950


43) CPM 1957 yılında ... firması tarafından, kimya fabrikalarındaki birimlerin durdurulması, bakımı ve tekrar işetilmesi zamanlarının planlanması amacıyla geliştirilmiştir.

DuPont


44) CPM gösteriminde, ... süreçleri gösterir. 

düğümler


45) Bir sürecin en erken başlama zamanına, olası tamamlama süresinin eklenmesi ile bulunan zamana ne ad verilir?

En Erken sonlandırma Zamanı


46) Çalışmalarda bir gecikme olmaması koşulu ile, bir sürecin en geç bitirilebileceği zamana ne ad verilir?

En Geç Sonlandırma Zamanı


47) Kendisinden önce gelen sürecin tamamlanmış olması koşulu ile, bir sürecin başlatılabileceği en erken zamana ne ad verilir?

En Erken Başlama Zamanı


48) Bir sürecin en geç sonlandırma zamanından, olası tamalama süresinin çıkarılması ile bulunan zamana ne ad verilir?

En Geç Başlama Zamanı


49) Planlama sırasında, her bir göreve süre biçerken hangi kısıtlar göz önüne alınır?

Birinci kısıt, proje yöneticisinin, süreleri kısa tutma baskısı, ikincisi, uygulayıcıların aynı süreleri olabildiğince uzun tutma istekleri.


50) Proje tamamlandığında, her bir göreve ilişkin son durum, yapılan değişiklikler, ... hesapları bir rapor içinde sunulmalıdır.

maliyet


________________________________________

Bölüm 2: Hedefler ve Planlar

2.1 Hedeflerin Belirlenmesi

64

(Planlamanın ilk adımı: beklenti/gereksinimlerin belirlenmesi)

64) Planlama evresinin ilk aşamasında yapılan işlem hangisidir?

BS'den beklenen gereksinimler belirlenir.


2.2 Çözüm Önerileri

— (PDF bu alt başlığa doğrudan soru vermiyor.)

2.3 Olurluk (Fizibilite) Çalışması

— (Yok.)

2.4 Ana Plan

— (Zamanlama sorularının çoğu 1.7’de zaten; burada yeni soru yok.)

________________________________________

Bölüm 3: Çözümleme

3.1 Gereksinimlerin Belirlenmesi

12, 56, 65

(Gereksinim mühendisliği ve analiz kapsamı)

12) Gereksinim mühendisliği nedir?

Gereksinim mühendisliği, bir yazılım projesinin başlangıcında kullanıcıların ve paydaşların gereksinimlerini toplama, analiz etme, belgeleme ve yönetme sürecidir. 

56) Bilişim sistemini oluşturacak olan bileşenlerin teker teker ortaya çıkarılması, bu bileşenler arasındaki ilişkilerin tanımlanması sürecine ne ad verilir?

Çözümleme

65) Çözümleme evresi hangi işlemleri kapsar?

Her sürecin, işlevi, giriş ve çıkış değişkenleri belirlenir.

Süreçler arasındaki ilişkiler tanımlanır.


________________________________________

Bölüm 4: Gereksinimlerin Yapısal Düzenlenmesinde Süreç Yaklaşımı

4.1 Süreç Modeli

10, 11

(Süreç yönetimi, değişim mühendisliği)

10) Süreç yönetimi nedir?

Süreç yönetimi, bir organizasyondaki iş akışlarının ve süreçlerin planlanması, uygulanması ve izlenmesidir.


11) Değişim mühendisliği nedir?

Değişim mühendisliği, bir organizasyonun iş süreçlerini kökten yeniden tasarlama ve iyileştirme yaklaşımıdır.


4.2 Veri Akış Diyagramı

— (DFD yok.)

4.3 DFD’nin Kullanımı

— (Yok.)

4.4 Mantıksal Modelleme

— (Yok.)

________________________________________

Bölüm 5: Kavramsal Veri Yaklaşım Modeli

5.1 Kavramsal Veri Modeli

5.2 Varlık-İlişki Modeli

5.3 ER Diyagramına Örnek

(Bu bölüm komple boş kalıyor; PDF’te ER/şema sorusu yok.)

________________________________________

Bölüm 6: En İyi Tasarım Çözümlerinin Belirlenmesi

— (Yok.)

Bölüm 7: Tasarım

66

(Tasarımın tanımı burada dursun.)

66) Tasarımın en iyi tanımı hangisidir?

Tasarım, süreçleri yerine getirecek sistem parçalarının birleştirilmesidir.


Bölüm 8: Kurulum ve İşletme

51, 52, 53, 67

(Eğitim/destek/bakım ve “sınama-hata ayıklama”nın konumlandırılması)

51) Sistem çalıştırılmaya başladığı ilk günlerde yoğun ... ve destek hizmetinin verilmesi gerekir.

eğitim


52) Bilişim sistemlerinde, eğitime ek olarak, ... hizmeti verilmesi gerekir. 

destek


53) Projeyi gerçeklemiş olan ... grubu, kullanıcılardan gelen isteklere uygun olarak eksiklikleri, hataları giderir, gereken düzeltmeleri gerçekler.

yazılım

67) Gerçeklenen ürünün sınanması, hataların ayıklanması, sistem geliştirme sürecinin hangi aşamasıdır?

Kurulum ve işletme


Bölüm 9: Örnek Uygulamalar

— (Yok.)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder